Қазақтілі сабақтарында ұлттық құндылықтарды игеру арқылы жеке тұлғаны дамыту
Мақсаты: Сабақ барысында ұлттық құндылықтардыоқытуды жүзеге асыру.
Міндеттері:
-қазақ әдебиетін,тарихын,мәдениетін,салт-дәстүрін дәріптеуге үйрету;
-мейірімділікке ,әдептілікке тәрбиелеу;
-үлкенді сыйлау,кішігеізет көрсету;
-ұлағатты,даналықсөздерді меңгерту.
1.Бүгінгі таңдажас ұрпақты өз халқының тарихын, тегін, салт-дәстүрін, тілін білімін,адамзаттық мәдениетті, адами қасиетті мол терең түсінетін шығармашылықтұлға етіп тәрбиелеу өмір талабы, қоғам қажеттілігі.
2.Ұлттық тәрбиедеп жеке тұлғаның ұлттық сана сезімі мен мінез-құлқының ана тілін, ата тарихын,төл мәдениетін және ұлттық салт-дәстүрлерді меңгеруі негізінде қалыптасуынайтамыз.
Ұлттықмәдени құндылықтар дегеніміз не? Қарапайым тілмен айтқанда ұлттық мәдениқұндылықтар – белгілі бір ұлтқа, ұлт азаматына тән зат, адами қадір-қасиет,яғни халық ғасырлар бойы жинақтаған ұлттық рухани және материалдық құндылықтар.
Қоғамдағыадамдар жасаған рухани, материалдық, мәдени құндылықтардың алмасуы оқытупроцесі арқылы жүзеге асырылады.Соның ішінде сын тұрғысынан ойлау жобасы арқылыоқыту – саналы процесс екенін айтқым келеді. Интеллектуалдық деңгейі жоғарытұлғаны қалыптастыру үшін, оны оқытып қана қою жеткіліксіз. Оны тұлға ретіндежан – жақты дамытуға қолайлы, оқытудың шығармашалақ түрін жасау қажет, яғнишығармашылық оқу әрекетін туғызу қажет. Бұл баланы, берілген оқу материалынжаттап алу ғана емес, керісінше өз бетімен білім алу үшін ізденуге үйретеді.
3.Жеке тұлғаныұлттық тәрбие арқылы дамыта отырып, нақты әрекет арқылы оқытуда төмендегіқұндылықтардың болуы қажет:
— белсендіқарым-қатынас: оқушы мен мұғалімнің әрбір мәселеде өз көзқарастарын білдіріпотыруы;
— индивидтік:мұғалімнің әр жеке оқушының ерекшелігін дамытуы, қоғам алдындағыжауапкершілігінің болуы;
— өзіндік тәртіп:өзіндік бақылау мен бағалауды, шешім қабылдауды үйрену және оны дамыту;
— шыдамдылық: әртүрлі пікірлерді қабылдай алу, бір-бірінің пікірлері мен ерекшеліктерінқұрметтеу, қабылдау.
4.Олай болса,қазіргі кезеңде мектеп табалдырығынан бастап білім беруде ел тарихын тереңқозғап, тәрбие сағаттарыда қазақ зиялы қауымының еңбектерін, қоғам дамуынақосқан үлесін айтып түсіндіру арқылы оқушылардың адами құндылық қасиеттерінқалыптастыра аламыз. Сондай-ақ ұлттық салт-сананың өмірдегі қолданылмалыкөріністері: рәсімдер, рәміздер, ырымдар, тыйымдар, жөн-жоралғылар, діниуағыздар, сенімдер, кісілік рәсімдері, перзенттік парыз, адамгершілік борыш,ұрпақтық міндет арқылы іске асырылып ұлттық қасиеттерге айналады.
Оқушыныңұлттық қасиеттеріне меймандостық, кісілік, сыйласымдылық, имандылық,кішіпейілділік, кеңпейілділік, салауаттылық, тіршілікке бейімділігі,өнерпаздық, шешендік, ақынжандылық, сыпайылығы, мәдениеттілігі т.б. қасиеттеріарқылы ерекшеленеді.
Оқушылардыңұлттық құндылық қасиеттерін қалыптастыру негізінің бірден-бірі мектепішілікжүргізілетін тәрбиелік іс-шаралар. Адамның бойына жақсы адамгершілікқасиеттерінің қалыптасуы, өнер-білімді игеруі – тәрбиеге, өскен ораға,үлгі-өнеге берер ұстазға байланысты. Осыны жақсы түсінген халқымыз “Ұстазыжақсының — ұстамы жақсы”, “Тәрбие басы – тал бесік” деп ұлағатты ұстаздыңеңбегін текке кетпейтіндей өсиет еткен. Тәрбиенің түп қазығы үлгі берерұстазда, “Ұстазға қарап шәкірт өсер” деп халқымыз ұстазға үлкен жүк артқан.Ұстаз үшін өз еңбегінің жемісін көруден артық бақыт жоқ.
Мектебіміздеұстаздарымызтәрбие сағаттарын, өткізілетін іс-шараларды , ғылыми жобалардың тақырыптарынұлттық құндылықтарға бағыттап алады.Атап айтар болсақ , «Қара жорға» биініңзерттелуі, «Етістіктердің ұлттық ойындарда қолданылуы» , «Қазақ ертегілері –қазіргі жастар көзімен» т.б.
Қорытакелгенде, ұрпағымызды парасатты да білікті, мәдениетті де білімді етіптәрбиелеп, рухани дүниетанымын жалпы адамзаттық деңгейде дамытамыз десек,бойында ұлттық және азаматтық намысы бар ұрпақ өсіргіміз келсе, бүкіл қоғамдықөмірдің өзегін келешек ұрпақ тәрбиесіне, соның ішінде ұлттық құндылықтарнегізінде тәрбиелеуге бағыттаумыз қажет.
Абайоблысы, Абай ауданы, Медеу ауылы
Медеуорта мектебіКММ
БауыржановЕркебұлан Бауыржанұлы
Қазақтілі және әдебиет пән мұғалімі
