X-PDF

Фонд оценочных средств по чеченскому языку Документ

Поделиться статьей

РАССМОТРЕНО                                                     СОГЛАСОВАНО

Протоколзаседания МО                                          Директор

№____от «____» __________2022г.                       __________Р.Б.Салтукиева

Рук.МО _________Б.Н. Исакова

 

                                                                                       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Фондоценочных средств по чеченской литературе

 

Мах хадоран г1ирсийн фонд (МХГ1Ф)

Уровеньобщего образования: ООО (5-9 классы)

                                                                      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2022-2023г.

г. Грозный

 

 

 

 

 

VXIклассийн дешархойн барта хааршна мах хадорехь хьехархочо куьйгалла оьцу некъ:

 

Дешархойн барта  хаарийн  маххадоран  критериш.

 

1. Дуьззина  а,  нийса  а жоп далар.

2. Хаарийн  кхетаман барам хилар.

3. Нохчийн литературин  меттан норманашларйеш  жоп далар.

«5» дуьллу:

1амийна материал, кхета а кхеташ, йуьззина схьайийцахь;   материалах пайдаэца хаахь, шен масалш далош; нохчийнлитературин меттан норманаш лар а йеш, шен ойланаш хьалха-т1аьхьа нийсий,кхетамей, вовшашца йозушший йийца   хаахь.

«4» дуьллу:

1амийна материал, кхета а кхеташ, йуьззина схьайийцахь; шен масалш далош,    материалах пайда оьцучу хенахь,цхьа-ши г1алат далийтахь, йуха ша уьш  нис а деш; нохчийн литературин меттаннорманаш лар а йеш, шен ойланаш хьалха-т1аьхьа нийсий, кхетаме,  вовшашцайозушший йуьйцучу хенахь ши-кхо кхачамбацарш хилахь.

«3» дуьллу:

1амийна материал, г1алаташ деш,  йуьззинасхьа ца йийцахь;   материалах пайда оьцучу хенахь, шен масалш  ца даладахь;    нохчийн литературин меттан норманаш лар а ца йеш, шен ойланаш хьалха-т1аьхьанийсий, кхетаме, вовшашца йозушший    йуьйцуш  ца хилахь.

«2» дуьллу:

1амийначу материалан    коьрта чулацам цахаахь;   материалах пайдаэца  ца хаахь;     нохчийн литературин меттан норманашлар а ца йеш, шен ойланаш хьалха-т1аьхьа нийсий, кхетаме, вовшашца йозушший   йуьйцучу хенахь г1алаташ  дийлийтахь.

 

Дешархочун балха т1ехь г1алат лара деза, барта луш долу жопмуьлхха а бакъо талхош хилахь.

Дешархочун балхана «5», «4», «3» дуьллу, нагахь санна уроканйохаллехь барта жоьпаш луш, жигара дакъа а лаьцнехь, цуьнан балхана талламбича, бакъонех пайдаэца хиънехь.

   

VXIклассийн дешархойн барта хааршна мах хадорехь хьехархочо куьйгалла оьцу кхунекъех:

1. Диктантехьорфографически а, пунктуационни а гӀалаташ къаьст-къаьстина лору, оценкайукъара йуьллу.

2. Диктантана «5» дуьллу, нагахь цхьа а орфографически гӀалат дацахь йацхьаннал сов пунктуационни гӀалат ца хилахь.

3. «4» дуьллу, кхааннал сов орфографически а, щиннал сов пунктуационниа гӀалат ца хилахь (йа шиъ орфографичсски, кхоъ пунктуационни гӀалат хилахь).

3. «3» дуьллу, йалханнал соворфографически а, пхеаннал сов пунктуационни а гӀалат ца хилахь (йа 5орфографически, 5 пунктуационни гӀалаташ хилахь).

4. «2» дуьллу, иттаннал соворфографически а, пхеаннал сов пунктуационни а (йа бархӀаннал соворфографически а, ворхӀаннал сов пунктуационни а) гӀалаташ ца хилахь.

5. «1» дуьллу, нагахь 2 дуьллучул гӀалаташ сов хилахь.

 

 

 Дсшархочун балха тӀехь гӀалат лара деза, орфографически а, пунктуационни а, муьлхха а бакъоталхош, диктант йазйале оццу классехь йа цул лахарчу классашкахь Ӏамийнчух изахилахь. Нагахь санна талламан диктантехь 5 ша дина нисдарш хилахь (нийсацайаздинарг нийсачуьнца хийцина) оценка цхьана баллана лаг1йо, иштта оценка «5»ца дуьллу, диктантехь 3 йа цул сов нисдарш хилча.

Оценкайуьллуш, ца лоруш дуьту:

1.  программехьйоцу йа Ӏамийна йоцу орфографически а, пунктуационини а бакъонаш талхош долугӀалаташ (масала, V классехь хандешан карарчу а, йаханчу а хенийн чаккхенаш нийсайазйар,спряженешкахь хандешнийн нийсайаздар, подлежащиний, сказуеминий йуккъехь тирейиллар-цайиллар ца Ӏамадо. Уьш VI а, VII а, VIII а классийн программехь йу);

2.  тилкхаздаьллагӀалат (описка) лору, масала, белхалохила дезачохь белханойаздинехь, Ӏуьйре хила дезачохь Ӏуьйле йаздинехь;

3. нохчийн маттахьзевне мукъаза й (йот) йаздар, масала: йоза хила дезачохь йеза йаздахь;

4.  орам ларбеш а, ораман аьзнаш хийцалуш а терахьдешнаш йаздар,масала: иссиссалгӀа-уьссалгӀа,итт — итталгӀауьтталгӀа;

5. къовсамечу меттигашкахь чолхечу дешнийн нийсайаздар,масала: пайдаэцарпайдаэцар, нийсайаздар — нийса йаздар, гӀодаргӀо дар, и. дӀ. кх.;

6. дешнашкахь дифтонгаш йазйар: къега- къиэга, терса- тиэрса, оза-уоза, йехайиэха, и. дӀ. кх. а.

7.  ЦӀердешнийнкъовсаме йаздар: стогалла-стагалла, мохмохан-механ — махан, морха, и. дӀ. кх. а;

8.  дешархоша далийтинчу гӀалаташна йукъара даккхий а,кегий а гӀалаташ къасто деза.

 ДаккхийгӀалаташ лору:

1 хьалхенца Ӏамийна а,йозанехь алсам пайдаоьцуш а йолу орфографически, пунктуационни бакъонаш талхошдолу гӀалаташ.

2. Мукъазчу элпашнайуккъе йаздеш долу къасторан хьаьркаш, масала: хӀаллакьхилла, меттахъхъайра.

3. Дешхьалхенца йолчуйа чолхечу инфинитиван суффиксийн йазйар.

4. Хандешнех хиллачу тайп-тайпанчукъамелан дакъойн йаздар (оху-охуна йа охана,  тоьгутоьгуна йа тоьгана).

5. Хандешан ихначухенан йазйар, масала: бохурайа бахара, моьттура йа моттара.

6. Кхукепара цӀердешнийн йаздар: дечиган йа дечган, эчиган йа аьчган.

7. ЦӀердешнийн а,билгалдешнийн а массо къобалйина тӀеэцна йолу йацйинчу а, йуьззинчу а форманийнйазйар, масала: гӀуллакхйа гӀулкх, гӀиллакх йа гӀилкх.

 

II.Изложенийн мах хадор

Сочинениа, изложени а йазйар дешархойн дозуш долу къамел кхиоран коьрта кепаш(форманаш) йу.

5-9классашкахь сочинени, изложени йазйар д1ахьо «Дозуш долу къамел карадерзор»программин декъан т1едахкаршца дог1уш.

   Сочинени а, изложени а йазйарехь толлу:

1) билгалйина тема схьайелла хаар;

2) темица а, хьесапца а дог1уш меттан г1ирсех пайдаэца хаар;

3) меттан барам а, нийсайаздаран бакъонаш а ларйар.

Сочиненин а,изложенин а мах хадабо шина оценкица: хьалхарниг чулацамна а, меттан говзаллинаа; шолг1аниг-нийсайаздарна а, сацаран хьаьркаш йахкарна а, дешнаш маь1ницанийса далорна а.

Сочиненин а,изложенин а чулацаман мах хадабо кху бакъонашна т1едоьг1на:

1)болх темица бог1уш бу йа бац;

2)тема кхачо йоллуш схьайиллина йу йа йац;

3)чулацаман хиламийн рог1алла нийса йу йа йац;

4)меттан исбаьхьаллин басарех пайдаэцна йа ца эцна;

5)къамелан кхачамбацарш ду йа дац.

Нийсайаздаранмах хадабо дешархочо динчу нийсайаздаран, сацаран хьаьркаш йахкаран,грамматически г1алаташка хьаьжжина. Изложенин текст йозуш а, дешархой шехкхеташ а, кхетамца-кхиоран, 1аморан маь1на долуш а хила йеза.

Изложенинатекст харжа йеза кху барамашкахь:

Vклассана      – 100-120  дош

VIклассана     – 150-200  дош

VIIклассана    – 220-250  дош

VIII классана – 300-350  дош

IXклассана     – 350-390  дош

Xклассана      – 390-400  дош

XIклассана     – 400-410  дош

 

Талламанизложенинахаьржина текст хьехархочо шозза йоьшу.

Изложенинах1итточу оценкийн кху норманашкара куьйгалла эцар ца хилча ца торуш ду:

1.«5» дуьллу:

а)нагахь изложенин текст хьалха-т1аьхьа нийса а, йуьззина а, цуьнан идейничулацамах нийса кхетош а, г1алаташ доцуш а, галдаьккхина х1ума доцуш айийцинехь;

аь)дешнаш харжарехь йа предложенеш х1итторехь кхааннал сов г1алат дацахь, цхьанналсов орфографин йа пунктуацин г1алат а дацахь.

2.«4» дуьллу:

а)нагахь идейни чулацам нийса а бийцинехь, дуьйцучу г1уллакхийн йерриге коьртаметтигаш г1алаташ доцуш а, хьалха-т1аьхьа хила оьшучу кепара а йийцинехь;

аь)дешнаш харжарехь йа предложенеш х1итторехь кхааннал сов г1алат дацахь,орфографин кхаа а, пунктуацин шина а г1алатал сов уьш ца хилахь.

3.«3» дуьллу:

а)чулацам коьртачу декъана нийса а бийцинехь, бакъдерш гайтарехь цхьаъ-шиъ нийсайоцу меттиг а йелахь, хьалха-т1аьхьа г1уллакхаш дийцарехь ладам боццуледарлонаш а йалийтинехь;

аь)дешнаш харжарехь йа предложенеш х1итторехь деаннал сов г1алат дацахь, йалханналсов орфографин а, деаннал сов пунктуацин а г1алат ца хилахь.

4.«2» дуьллу:

а)чулацам кхачаме боцуш а бийцинехь, бакъонца йолу материал хьалха-т1аьхьа нийсайийцарехь йаккхий ледарлонаш а, нийса йоцу меттигаш а йелахь;

аь)дешнаш харжарехь йа предложенеш х1итторехь йалханга кхочуш г1алат динехь;

б)дейттанга кхочуш орфографин а, пунктуацин а г1алат далийтинехь, царна йукъахьиссаннал сов доцуш орфографин г1алат а долуш.

Изложенинаши оценка йуьллу: хьалхарниг грамматикана, шолг1аниг литературина.

III. Сочиненийнмах хадор

 5-9классашкахь йазйечу сочиненийн барам хила тарло кху тайпана:

5 классехь-0,5 -1,0 аг1о;

 6 классехь-1,0 -1,5 аг1о;

 7 классехь-1,5 -2 аг1о;

 8 классехь-2 — 3аг1о;

 9 классехь-3 — 4аг1о.

   И сочиненинбарам цу т1ехь сецна боций хьехархочунна хаа деза, х1унда аьлча кхин дуккха ат1едахкаршца бозуш бу цуьнан чулацам:

1)дешархойн йозанан хат1 тайп-тайпана хилар;

2)сочиненин тайпане хьаьжжина цуьнан чулацам хийцабалар.

 

1.  «5»дуьллу:

 а) дешнашхаржарехь йа предложенеш х1итторехь цхьаннал-шиннал сов г1алат дацахь;

аь) цхьанналсов доцуш жима орфографин йа пунктуацин г1алат хилахь.

2.  «4»дуьллу:

а) дешнашхаржарехь йа предложенеш х1итторехь кхааннал сов г1алат ца хилахь;

аь) шинналсов орфографин а, шиннал сов пунктуацин а г1алат дацахь.

3.  «3»дуьллу:

а) дешнашхаржарехь йа предложенеш х1итторехь пхеаннал-йалханнал сов г1алат дацахь;

аь)пхеаннал сов орфографин а, йалханнал сов пунктуацин а г1алат дацахь.

4.  «2»дуьллу:

а) дешнашхаржарехь йа предложенеш х1итторехь ворх1анга кхочуш г1алат делахь;

аь)кхойттанга кхочуш орфографин а, пунктуацин а г1алат делахь, царна йукъахьворх1анга кхочуш орфографин г1алат а долуш.

 

Сочиненинаши оценка юьллу: хьалхарниг литературина, шолг1аниг нохчийн маттана.

Ненан меттанйозанан белхийн оценкийн норманаш х1иттийна, нохчийн меттан специфическибашхаллаш тидаме эцарца.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МХГ1Ф

Нохчийнлитература 5 класс.

Белхаш

Дакъа.

Кеп

1.

Хьалхара чийрик

Проект №1

 «Халкъан барта поэзи»

Халкъан барта кхолларалла.

Проект

2.

Шолг1а чийрик

Сочинени-кехат.

 (А.122, сборн.)

Нохчийн йаздархойн говзарш

Литературин туьйранаш 

 

Сочинени

3

Эхашеран тест №1.

ХХ бIешеран литература

Тестировани

4

Кхоалг1а чийрик:

Проект №2.

«ХХ бIешаран тоьлла йаздархо»

ХХ бIешеран литература

 

5

Йоьалг1а чийрик:

Сочинени-заметка.  «Мила хила лаьа суна» (А.123, сборн.)

ХХ бIешеран литература

Сочинени

6

Шеран тест №2.

 

 

ХХI бIешеран литература

Тестировани

 

Нохчийн литература

Эхашеран талламанболх

Тест №1 (1-равариант)

1.       Нохчийнхалкъан барта кхоллараллин жанраш йу:

1)      дийцарш,статьяш;

2)      стихаш,поэмаш;

3)      хӀетал-металш,иллеш;

4)      пьесаш,романаш.

 

2.       Туьйранашхуьлу:

1)      исторически;

2)      биографически;

3)      этнографически;

4)      инзаре-тамашийна.

 

3.  Хин – тӀай, некъан – накъост.

ХӀокху хӀетал-металан нийса жопбилгалдаккха:

1)      говр;

2)      Ӏаса;

3)      ворда;

4)      пӀаьлдиг.

 

4.  – ГӀайгӀа майелахь, сан хьоме да. Дукха хан йалале, могаш-маьрша а долуш, со йуха цӀакхочур ду хьуна. Сан тӀомах йаккхий кхо мас, догӀа а тохий, хьайн тӀорказ чудӀайилла.

 

ХӀара дешнаш хӀокху туьйранера ду:

1)       «Кховаша».

2)       «Хьекъалдолу йоӀ а, лулахо а».

3)       «Тамашийнаолхазар».

4)       «Доьшушхилла кӀант».

 

5.    Диалоголу:

1)       цхьаммадечу къамелах;

2)       шина (йамасех) стага дечу къамелах;

3)       дуьйцушволчуьнга ладогӀарх;

4)       шенкъамелехь масалш далорах.

 

6.  – ХӀинца хьандола бели со. Хьо холчу а хӀоьттина, соьгара гӀо эшна, со хьашт ма-хиллинехь,хӀара мерз багор ахьа, со тӀекхочур бу хьуна.

 

ХӀара дешнаш хӀокху туьйранера ду:

1)       «Кховаша».

2)       «Кхо вашаа, саьрмак а».

3)       «Тамашийнаолхазар».

4)       «Доьшушхилла кӀант».

 

7.  Даима стигала хьоьжуш йерг.

ХӀокху хӀетал-металан нийса жопбилгалдаккха:

1)   мунда;

2)   туьнкалг;

3)   борз;

4)   кӀудал.

 

8.  Нийсачу йа тардинчу маьӀнехь долу дошйа къамелан алар ду:

1)       аз;

2)       байт;

3)       мукъам;

4)       троп.

 

9.  «Барзо Ӏахарцамохк къовсар» туьйранахь барзо тоьшаллина далийнера:

1)       жӀаьла;

2)       цхьогал;

3)       цӀоькъалом;

4)       куьйра.

 

10.  Туьйра «Майра к1ант Сулима» йаздина:

1)       МусаевМ.М.;

2)       ИсмаиловА.Т.;

3)       СаидовБ.С.;

4)       ГацаевС.А.

 

11.  Туьйра «Бирдолаг» йаздина:

1)  Мусаев М.М.;

2)  Исмаилов А.Т.;

3)  Саидов Б.С.;

4)  Гацаев С.А.

12.  «Зайнди» дийцаран автор ву:

1)  Мусаев М.М.;

2)  Исмаилов А.Т.;

3)  Саидов Б.С.;

4)  Гацаев С.А.

 

13. «Басня» — иза …:

1)  чекхдаьлла маь1на а долуш, доццааьллачу къеггинчу дешнашка йерзийна ойла;

2)  дуьйцург т1ехдоккха гойтуш йолуисбаьхьаллин кеп;

3)  хьехаман маь1на шеца долустихотворенин (йа прозин) кепехь йаздина жима дийцар;

4)  хила йиш йоцуш а, хила йиш йерг ацхьаьна иэдеш дестийна х1ума далор.

 

14.  Дийцар – иза…:

1)   шина йа масехстага вовшашца ден къамел;

2) стеган дахарерацхьаъ йа масех г1уллакх гойтуш йолу жима эпически произведени;

3)  стихотворенинкепехь йоцу литературин произведени;

4)  исбаьхьаллин произведенехьцхьана турпалхочун йа дакъалацархочун къамел.

 

15.  Монолог – иза…:

1)   шина йа масехстага вовшашца ден къамел;

2) стеган дахарерацхьаъ йа масех г1уллакх гойтуш йолу жима эпически произведени;

3)  стихотворенинкепехь йоцу литературин произведени;

4)  исбаьхьаллинпроизведенехь цхьана турпалхочун йа дакъалацархочун къамел..

 

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

 14

15

 

«5»

«4»

«3»

«2»

3

4

1

3

2

1

2

4

2

3

2

3

3

2

4

14-15

10-13

7-9

1-6

 

 

Эхашеран талламанболх

Тест №1 (2-г1авариант)

1.       Нохчийнхалкъан барта кхоллараллин жанраш йу:

1)  очеркаш, дийцарш;

2)  стихаш, поэмаш;

3)  х1етал-металш, кицанаш;

4)  повесташ, романаш.

 

2.  «Тамашийна олхазар» туьйранан авторву:

1)  Саидов Билал;

2.  Мусаев Мохьмад;

3.  Исмаилов Абу;

4)  халкъ.

 

3.  Къамелехь адамийн синхаам кӀарг а беш,хӀума поэтически а, исбаьхьаллин а билгалонашца гойтучух олу:

1)   эпитет;

2)   дерзор;

3)   дустар;

4)   метафора.

 

4.  Инзаре а, тамашийна а хиламийнхьокъехь халкъо хаздина кхоьллина дийцарш ду:

1)  аларш;

2)  кицанаш;

3)  тидамаш;

4)  туьйранаш.

 

5.  Диалог олу:

1)   цхьамма дечукъамелах;

2)   шина (йа масех)стага дечу къамелах;

3)   дуьйцуш волчуьнгаладогӀарх;

4)   шен къамелехьмасалш далорах.

 

6.  Туьйранаш хуьлу:

1)   исторически;

2)   биографически;

3)   этнографически;

4)   инзаре-тамашийна.

 

7.  Цхьа хан йаьллачу хенахь хӀара кхок1ант шайн ден коша тӀе эха воьлла. Иштта хӀорш лелаш, шайн дена доьгӀна туьханчурт жимлуш хилар хааделла кӀенташна.

ХӀара дешнаш хӀокху туьйранера ду:

 

1)      «Доьшушхилла кӀант».

2)      «БарзоӀахарца мохк къовсар».

3)      «Кховаша».

4)      «Тамашийнаолхазар».

 

8.  Нийсачу йа тардинчу маьӀнехь долу дошйа къамелан алар ду:

1)  троп;

2)  забар;

3)  хабар;

4)  байт.

 

9.  Кхетам луш долу доца аларш ду:

1)  байташ;

2)  кицанаш;

3)  туьйранаш;

4)  дийцарш.

 

10.  «Чкъоьрдиг»туьйранан автор ву:

 

1)   Саидов Б.С.;

2)   Мусаев М.М.;

3)   Гацаев С.А.;

4)   Исмаилов А.Т.

 

11.  «Баппа» дийцаран автор ву:

1)  Саидов Б.С.;

2)  Мамакаев М.А.;

3)  Гацаев С.А.;

4)  Исмаилов А.Т.

12.  «Ц1ен маьхьси» туьйранан автор ву:

1)  Саидов Б.С.;

2)  Мусаев М.М.;

3)  Гацаев С.А.;

4)  Исмаилов А.Т.

 

13.  Архаизм – иза ….

 

1)       ширделла,шех к1езиг пайдаоьцу дош;

2)       дуьхь-дуьхьалниг.Исбаьхьаллин кеп йу, хилам а, х1ума а, персонаж а дуьхь-дуьхьал х1оттош йолу;

3)      хила йишйоцуш а, хила йиш йерг а цхьаьна иэдеш дестийна х1ума далор;

4)      дуьйцургт1ехдоккха гойтуш йолу исбаьхьаллин кеп.

 

14.  Антитеза –иза ….

 

1)  ширделла, шехк1езиг пайдаоьцу дош;

2)  дуьхь-дуьхьалниг. Исбаьхьаллин кеп йу, хилам а, х1ума а, персонаж адуьхь-дуьхьал х1оттош йолу;

3)  хила йишйоцуш а, хила йиш йерг ацхьаьна иэдеш дестийна х1ума далор;

4)  дуьйцургт1ехдоккха гойтуш йолу исбаьхьаллин кеп.

 

15.  Гипербола –иза ….

1)  ширделла, шехк1езиг пайдаоьцу дош;

2)  дуьхь-дуьхьалниг. Исбаьхьаллин кеп йу, хилам а, х1ума а, персонаж адуьхь-дуьхьал х1оттош йолу;

3)  хила йишйоцуш а, хила йиш йерг а цхьаьна иэдеш дестийна х1ума далор;

4)  дуьйцургт1ехдоккха гойтуш йолу исбаьхьаллин кеп.

 

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

 

«5»

«4»

«3»

«2»

3

4

1

4

2

4

3

1

2

3

2

2

1

2

4

14-15

10-13

7-9

1-6

 

 

Нохчийнлитература

Шеран талламанболх

Тест №2 (1-равариант)

 

1.       Нохчийнхалкъан барта кхоллараллех олу:

1)      дийцар;

2)      алар;

3)      лексика;

4)      фольклор.

 

2.       Мамакаев1.Ш. вина:

1)       1918-1958;

2)       1920-1980;

3)       1922-1995;

4)       1922-1978.

 

3. «Кегий йийсарш» дийцаран автор ву:

1)  Саидов Билал;

2)  МусаевМохьмад;

3)  Гайсултанов1.Э.;

4)  Гацаев СаьӀид.

 

4.  Хьанна леринайу «Борз йу уг1уш» стихотворени?

1) АхматоваРаисина;

2) СаракаевХьамзатана;

3) МуталибовЗайндина;

4) МамакаевМохьмадна.

 

5.  Оха шухдозалдо, к1ентий, /Парг1ато аш йелла тхуна./Г1ийлачийн хилла вежарий,/Х1ора шуххьоме ву суна.

 

ХӀара мог1анаш муьлхачустихотворенера ду, мила ву автор:

1)      МуталибовЗ. «Доттаг1алла»

2)      СулеймановА. «Борз йу уг1уш»

3)      АхматоваР. «Лийрбоцурш».

4)      Сулаев М.«Ламанан хи».

 

6.  Саракаев Хь.«Баьпкан чкъуьйриг» произведенин жанр билгалйаккха:

1)  роман;

2)  повесть;

3)  очерк;

4)  дийцар.

 

 

7.  «Баьпканйуьхк» стихотворенин автор ву:

1) АрсанукаевШ.А.;

2) КагермановД.Д.;

3) Окуев Ш.Х.;

4) Сатуев Хь.Д..

 

8.   – Хьуна дикадийцарг,

Диканца хьовахарг, –

Олий, доладора

Зарията хабар.

ХӀара дешнашхӀокху туьйранера ду:

1)      «МайракӀант Сулима».

2)      «Кховаша».

3)      «Тамашийнаолхазар».

4)      «Чкъоьрдиг».

 

9.  Фольклорхалкъан хьекъал бохург ду:

1)      оьрсийнматтахь;

2)      нохчийнматтахь;

3)      гӀалгӀайнматтахь;

4)      ингалсанматтахь.

 

10.  «Сан хьомеНохчийчоь» стихотворенин автор ву:

1)  Окуев Ш.Х.;

2)  Гацаев СаьӀид;

3)  МусаевМохьмад;

4)  Саидов Билал.

 

11.  Пейзаж – иза…

1)      литературинтурпалхо, исбаьхьаллин произведенера дакъалацархо;

2)      эпическипроизведенийн цхьа тайпа.

3)      исбаьхьаллинпроизведенехь 1аламан сурт;

4)      лиро-эпическипроизведенийн цхьа тайпа.

 

12.  Персонаж – иза …

1)    литературинтурпалхо, исбаьхьаллин произведенера дакъалацархо;

2)  эпическипроизведенийн цхьа тайпа.

3)  исбаьхьаллинпроизведенехь 1аламан сурт;

4)  лиро-эпическипроизведенийн цхьа тайпа.

 

13. Нохчийнисбаьхьаллин литературехь дуьххьара дийцар яздина 1923-чу шарахь:

1)  СальмурзаевМохьмада;

2)  БерсановХож-Ахьмада;

3)  ГайсултановӀумара;

4)  МамакаевМохьмада.

 

14.  «Малх чубарехьоьжура иза» дийцаран автор ву:

1)  Арсанукаев Шайхи;

2.  Амаев В.-Хь.Х.;

3.  МамакаевӀаьрби;

4)  СатуевХьусайн.

 

15.  «Со, 1ен а цавелла, оьг1аз а вахана, велха волавелира, ткъа воккха дада йуха а со хестох1оьттира, букъа т1е дайн куьг а детташ: «Дика адам хир ду хьох, дика къонаххир ву. …), — бохуш.

Муьлхачу дийцарт1ера ду х1ара мог1анаш?

 

1)      «Буьйсаннаг1улчаш».

2)      «Ца кхеттахестор».

3)      «Берзалой».

4)      «Доттаг1алла».

 

 

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

 

«5»

«4»

«3»

«2»

4

1

3

4

3

4

1

1

4

1

3

1

1

2

2

14-15

10-13

7-9

1-6

 

 

Нохчийн литература

Шеран талламанболх

Тест№2 (2-г1а вариант)

 

1.        Нохчийнхалкъан барта кхоллараллин жанраш ю:

1) пьесаш,повесташ;

2) стихаш, поэмаш;

3) кицанаш, туьйранаш;

4) дийцарш, романаш.

 

2.  Монолог олу:

1)  цхьамма дечу къамелах;

2)  шина (йа масех) стага дечу къамелах;

3)  кхаамма дечу къамелах;

4)  дуккха а адамаша дечу къамелах.

 

3.  Цул тӀаьхьа генарчу ирзу тӀехьгулделлера гӀайре тӀера дерриг а сешлахь тоьлла тхьамданаш. Кхеттачу беттасехьдика къаьстара гу тӀе а баьлла къамел деш болу Кура Сай.

 

ХӀара дешнаш хӀокху туьйранера ду:

1)      «ЦӀенмаьхьси».

2)      «Кхо вашаа, саьрмак а».

3)      «Тамашийнаолхазар».

4)      «Бирдолаг».

 

4.  Букарчу т1лг1ешца керчадешчхернаш,/Х1аваэ хьалакхуьйсуш жовх1арийн тхи,/ Ша х1орде сихделла, хедадешлаьмнаш,/Хаьхкина охьадог1у ламанан хи.

Мила ву х1окху мог1анийн автор?

1)  Муталибов З.А.;

2)  Сулейманов А.С.;

3)  Гайсултанов 1.Э.;

4)  Сулаев М.М.

 

5. 1.Гайсултановн «Кегий йийсарш»дийцарехь коьрта турпалхо мила ву?

1)  Г1ойсам;

2)  Ханпаш;

3)  Зайнди;

4)  1али (Александр)

 

6.  Кица къамелан … ду:

1)       шекар;

2)       моз;

3)       даьтта;

4)       туьха.

 

7.  Дехха дийцинчул тӀаьхьа: «Кхечуннадаьккхинчу ор чу ша ца ваха амал дац бохург ду тӀаьххьара а хьох гӀон дерг», –аьлла, шен къамел чекх а даьккхина, катоьхна борз схьалецира дарбаннасихделлачу лоьмо.

 

ХӀара дешнаш хӀокху туьйранера ду:

1)      «ЦӀенмаьхьси».

2)      «Кхо вашаа, саьрмак а».

3)      «Тамашийнаолхазар».

4)      «МайракӀант Сулима».

 

8. «Чкъоьрдиг»туьйранан автор ву:

1)  Саидов Билал;

2.  Мусаев Мохьмад;

3.  Исмаилов Абу;

4)  Гацаев СаьӀид.

 

9.  КагермановДоккин «ДоттагӀалла» дийцар тӀехь шегара ледарло йалийтира:

1)  Хьамзата;

2)  Халида;

3)  Новраза;

4)  Хьамида.

 

10.  «Малх чубаре хьоьжура иза» дийцарт1ехь билгалйаьккхина хан муьлха йу?

 

1)      Хьалхалерахан.

2)      къаммахкахдаьккхина хан.

3)      Т1омд1абирзина хан.

4)       Т1ом болухан.

 

11.  Воккха дада йуха асо хесто хӀоьттира, букъа тӀе дайн куьг а детташ: «Дика адам хир ду хьох, дикакъонах хир ву. Дика кӀант ву сан Джабраил, дика кӀант ву …», – бохуш, чӀоггӀасо мара а къуьйлуш.

Суна тӀаккха а ца хаьара, со дика хӀундахила везаш ву, аса хӀун дина, дика хила.

ХӀара дешнаш хӀокху дийцар тӀера ду:

1)      «Доттаг1алла».

2)      «Къонахалла».

3)      «Берзалой».

4)      «Ца кхеттахестор».

 

12.  «Сан хьомеНохчийчоь» стихотворенин автор ву:

1)  Мамакаев Мохьмад;

2.  Бадуев СаьӀид;

3.  Мамакаев Ӏаьрби;

4)  Окуев Шима.

 

13.  Маттана говзаа хилла, шен дас бохург ца дина шен Ӏовдал ши ваша а валош, цӀа веана жимахволуваша, шен вежаршна Ӏиттарш а йеш.

 

ХӀара дешнаш хӀокху туьйранера ду:

1)      «Кховаша».

2)      «Кхо вашаа, саьрмак а».

3)      «Тамашийнаолхазар».

4)      «Барзо Ӏахарцамохк къовсар».

 

14.  «Баьпкан йуьхк» стихотворенин авторву:

1)  Арсанукаев Шайхи;

2)  Рашидов Шаид;

3)  Мамакаев Ӏаьрби;

4)  Сатуев Хьусайн.

 

15.  ЦӀаьххьана, йуьртана тӀехула хӀаваъдатӀош, гур даьржира. Ши кӀант, кхеравелла, дӀасахьаьжира. Шок тухуш баханайоккхачу тоьпан хӀоъ, шина кӀентан кортош тӀехула а баьлла, йуьрта йуккъехьохьакхетта, иккхира. Ӏадийча санна, дӀатийра йурт.

ХӀара дешнашхӀокху произведенера ду:

1)      «Баппа».

2)      «Берзалой».

3)      «Къонахалла».

4)      «Кегиййийсарш».

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

 

«5»

«4»

«3»

«2»

3

1

4

4

4

4

1

4

3

2

4

4

2

1

4

14-15

10-13

7-9

1-6

 

6класс

 

Мах хадоран г1ирсан ц1е

                     Х1оттийнарг

1

 Хьалхара чийрик:     «Халкъан барта кхолларалла» темина талламан болх (тест№1)

Нохчийн литература 6 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

2

Шолг1а чийрик:         Исбаьхьаллин литература Сочинени «Сан Даймохк»

Нохчийн литература 6 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

3

Кхоалг1а чийрик: «Исбаьхьаллин литература» темина талламан болх (тест №2)

Нохчийн литература 6 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

4

 Йоьалг1а чийрик:    Исбаьхьаллин литература Сочинени «Тхуна ца оьшу т1ом»

Нохчийн литература 6 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

5

Пхоьалг1а чийрик:  «Исбаьхьаллин литература» темина талламан болх (тест №3)

Нохчийн литература 6 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

6

Йалхалг1а чийрик: «Исбаьхьаллин литература» темина талламан болх (тест №4)

Нохчийн литература 6 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

 

   Нохчийнлитературин хьалхарчу чийрикан талламан болх (Тест №1).

Фамили_________________ ЦIе ______________ Класс ________ Терахь

 

1.     ЭвтархойнАхьмадан илли (Х1ун 1алашо йолуш араваьлла хилла Эвтархойн Ахьмад?) д1аязде

___________________________________________________________________

2.     Г1енахьах1ун гира Эвтархойн Ахьмадна?

а)Хаза маьлхан з1аьнарш;

б)Шийла, сирла шовданаш;

в)Г1алаг1азкъичун гило шен гила чехош.

 

3.    ГермачигараНаьрташ дийцарехь юьртарчу наха Гермачигара наьрташ ара муха баьхна?

а)юург ца йоуьйтуш;

б)Т1ом бина, кхерийна;

в)Наьрташна т1е дог1у хи д1асацийна.

4. Наьрт — аьрстхойкхерор дийцарехь хьан кхерийра наьрт-аьрстхой?

а)паччахьан эскаро;

б)воккхачу стага;

в)кегийчу наха.

5. Гайсултанов 1умаран дахаран шераш хилла …

а)1920 — 1979;

б)1918 — 1958;

в)1903 -1948.

 6.Гайсултанов 1умаран Нийса кхел ц1е йолчу дийцаран коьртачутурпалхочун ц1е яра …

а)Дика;

б)Дикалг;

в)Дикбер.

7. «Нийса кхел» дийцарехь Дикалгира даьллачун нийса кхел хьан йира?

а)Моллас;

б)Ялхочо;

в)Юьртарчу наха.

 

8.  Мила ву х1окху мог1анийн автор?

Хьаша вац со маьхан хьаьттахь, йистера б1аьрг тоха веъна.

Со вага веъна кху лаьттахь, охане довха дог тесна …

а)Сатуев Хьусайн;

б)Рашидов Шаид;

в)Эдилов Хас-Мохьмад.

9. Маца муьлхачу юьртахь вина Сатуев Хьусайн?

а)1919-чу шарахь 1алхан-Г1алахь;

б)1929-чу шарахь 1алхан-Чуртахь;

в)1939-чу шарахь 1алхан-Юьртахь.

10.  Сатуев Хьусайна язъйинчу басни ц1е д1аязъе

_______________________________________________               

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

 

Нохчийн литературин шолг1ачу чийрикан талламан болх (Тест№2).

1. Ошаев Халид вина:

а)1898-1977

б)1909-1972

в)1920-1999

2. «Чайра» дийцарехь Мохьмад мичара ц1а вог1уш хилла?

а)Москва;

б)Казахстан;

в)Пермь.

3. Х1ун бахьана дара Мохьмад а, цуьнан доьзал а Казахстане 1ер?

а)Балха бахана;

б)Сакъера бахана;

в)Сибрех бахийтина.

4. Муьлхачу хенахь д1абохийна вайн нах Сибрех?

а)15 февраль 1945;

б)23 февраль 1944;

в)13  март 1946.

5. Муьлхачу юьртара вара Мохьмад?

а)Шуьйтара;

б)Г1алара;

в)Лакха –Ч1инха.

       6. Муьлхачупроизведени юкъара ду х1ара мог1анаш, мила ву автор?

…Къеначу ден- ненан ша цхьаъ бен воцуш,

Цу юьртахь кхуьура хьамсара к1ант:

Бахамо, цамгаро лацарна кхоьруш,

Цунна т1е хьийзара нана ц1е ерг:

а)Рашидов Шаид Даймохк

б)Сайдуллаев Хьасан Ненан б1аьрхиш

в)Сулаев Мохьмад К1анте

7. Х1ун совг1аташ дина хилла к1антана дас-нанас?

а)Дин, т1еман барзакъ;

б)Машен;

в)коч, мачаш.

       8. Нохчийнхьакъволу поэтан Мамакаев 1аьрбин дахаран шераш хилла.

а)1928-1968;

б)1918-1958;

в)19081948.

9. Муьлхачу шарахь дуьйна йовза йолаелира Нохчийчохь поэзиезархошна Мамакаев 1аьрбин ц1е?

а)1936 — чу шарахь;

б)1934 — чу шарахь;

в)1938 — чу шарахь.

10.Муьлхачу шарахь зорба туьйхира Мамакаев 1аьрбин дуьххьарлерчупоэмийн, стихийн сборникна, х1ун яра цуьнан ц1е?

а)1940-чу шарахь «Теркан тог1е»;

б)1938-чу шарахь «Даймахке».

в)1934-чу шарахь.

 

 

Нохчийн литературин кхоалг1ачучийрикан талламан болх (Тест №3).

1.Саракаев Хьамзат вина шо:

А)1927-2013;

Б)1933-2010;

В)1922-2008.

2. «Ирсе б1аьрхиш» ц1е йолчу дийцарехь болчу турпалхойн ц1ерашд1аязъе:

______________________________________________________________

3.«Ирсеб1аьрхиш» дийцарехь Ахьъяд юьрта х1ун дан воьдуш вара?

а)Самукъадаккха;

б)Гергарчу нахе хьошалха;

в)Лоьран болх бан.

 

4.    Легашка шад х1оьттира бохучуфразеолагизман маь1на даста

__________________________________________________________

5.    Х1окху дешнийн автор мила ву?

Цецдевллератахана тхо –

Х1унду-теша х1ара?

Самукъанетхан хьехархо

Сингаттамевара.

Представленная информация была полезной?
ДА
58.67%
НЕТ
41.33%
Проголосовало: 963

а)Махмаев Ж.М

б)Нунуев С.-Хь.

в)Мамакаев Э.

6.Меттан суртх1отторан г1ирс-фразеологизм шеца йолу предложени билгалъяккха.

а)Юххе деана цхьа а адам доцуш, ч1ерий дайнера.

б)Иза ямарта олхазар делахь а, шаьшшингахь адамалла хиларе терра, де доьхгачуч1ег1агах къахийтира цу шинна.

в)Кхуьнан бенахь гуш дерш вайшинна ч1ерий ду моьттуш ву-кх со, -элира Махьмас.

 

7.Меттан суртх1отторан г1ирс-дустар шецадолу предложени билгалъяккха.

а) Эццахь еана схьаиккхин, хьуна, цхьакъона зуда.

б) Ц1ахь кегий бераш дара сан, царнасагатделла йоьдура со.

в) –Иштта аса ца кхетийча, х1ун данволлура хьо?- шен иштта а т1е даьлла ге кхин т1е а даьккхина, вусавелла,борг1ал санна, д1ах1оьттира важа.

 

8.Меттан суртх1отторан г1ирс-метафора шецайолу предложени билгалъяккха.

а) Сов муьста хилахь-наха охьатосур ву,т1ех мерза хилахь-верриг д1акхоллур ву.

б) Ма кхералахь, со ледара хир вац хьуна.

в) 1ожаллех ларло, амма мак хера.

 

9. «Къона» бохучу дашна синоним ялае___________________

 

 

 10. «Хьарам» бохучу дашна антоним ялае__________________                                                                                                                                              Нохчийнлитературин йоьалг1ачу чийрикан талламан болх (Тест№ 4).

 

1. Литературин произведенехь исбаьхьчу дешнашца х1оттийначу1аламан суьртах х1ун олу?

а)сюжет;

б)кульминаци;

в)пейзаж.

2. Нунуев С.-Хь.  вина шо:

а)1952;  б)1956;  в) 1958

3. «Х1орд» стихотворенин автор милаву?

а) Рашидов Шаид

б)Мамакаев Эдуард

        в) Сулаев Мохьмад

4. Бексултанов Муса вина шо:

а) 1950;

б) 1961;

в) 1954.

5.Бексултанов М. «Некълацар» дийцар юккъера воккхачу стеган ц1е муха яра?

а)Зеламха

б)Дерказ

в)Ахьъяд

     6. Халкъан барта кхоллараллина юккъе х1унца йог1у?

 

1)   кицанаш; 2) х1етал-металш; 3) туьйранаш; 4) стихотворенеш.

      7. Къамелехь адамийн синхаам к1арг а беш, х1ума поэтически а,исбаьхьаллин а билгалонашца гойтучух х1ун олу?

1) эпитет; 2) эпиграф; 3)эпилог.

 

      8. Латтамашсхьа а карабай, к1ел сиз хьакха:

 

Б1ешераш хьалха цу ломахь

Хилла ду дуьйцуш дерг вай.

Г1елонехь даьхначу къоман

Дахар а хилла дац дайн.

 

 9. Фольклорх1ун ю?

а)цхьаммо аьлла дешнаш ду;

б)поэзи ю;

в)халкъо барта кхоьллинна исбаьхьаллин произведенеш ю;

10. Гайсултанов 1умаран нохчийн барта кхолларалле безам кхоьллира:

а) дасдиначу весеташа;

б)нахе дукха ладег1аро;

в)денанас дийцинчу туьйранаша;

г)нохчийн 1адаташа.

 

 

 

 

7класс

Рог1. №

Мах хадоран г1ирсан ц1е

Х1оттийнарг

1

Хьалхара чийрик

«Халкъан барта поэзи» темина талламан болх (тест №1)

Нохчийн литература 7 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

2

Шолг1а чийрик:

Исбаьхьаллин литература. Сочинени-ойлайар. «Мила хила лаьа суна?»  (А.135, сборник)

 

Нохчийн литература 7 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

3

Кхоалг1а чийрик:

Исбаьхьаллин литература. Сочинени. «Къинхетаме стаг» 

Нохчийн литература 7 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

4

Йоьалг1а чийрик:

Сочинени. «Ларде вай 1алам!»

(А. 135, сборник)

Сочинени. «Баккхийчаьрга безам» 

«Исбаьхьаллин литература» темина талламан болх (тест №2)

Нохчийн литература 7 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

 

 

«Халкъан барта поэзи» темина

талламан болх. Тест №1

1-ра вариант

 

3.   Нохчийнхалкъан барта кхоллараллин жанраш ю:

5)  дийцарш,статьяш;

6)  стихаш,поэмаш;

7)  хӀетал-металш,иллеш;

8)  пьесаш,романаш.

 

2. Х1ума поэтически а,исбаьхьаллин а билгалонашца гойтучу суртх1отточу г1ирсах олу:

1)  пейзаж;

2)  аллегори;

3)  эпитет;

4)  олицетворени.

 

3.  Даима стигала хьоьжушерг.

ХӀокху хӀетал-металан нийсажоп билгалдаккха:

5)  мунда;

6)  туьнкалг;

7)  борз;

8)  кӀудал.

 

4. ХIокху кицанехьтIадамийн метта маьIница догIу дош билгалдаккха.

Хих веддарг … кIел иккхина.

1)  берда;

2)  хьера;

3)  paгly

4)  тIай.

 

5. – Х1айн адам, х1ун адам ду-те хьо? Мел ч1ог1а ц1ела кирчина хьо! Ас хьунах1ун г1о дан деза?Ца лууш хьо йигахь, ас г1о дийр ду хьуна.

ХӀарадешнаш хӀокху илли т1ера ду:

5)   Дади-Юртяккхаран илли;

6)   Нохчийншира илли;

7)   БабинИэсин, ворх1 вешин йишин илли;

8)   Вашавоцчу Сайлахин илли.

 

6.Диалог олу:

5)   цхьаммадечу къамелах;

6)   шина(йа масех) стага дечу къамелах;

7)   дуьйцушволчуьнга ладогӀарх;

8)   шенкъамелехь масалш далорах.

 

7. – Рема йиги алахьа г1алмакхойн инарле,

ИДела ша воцург, шеца накъост воцуш,

Ша цхьалхаву алахьа цхьа нохчийн жима к1ант.

ХӀарадешнаш хӀокху илли т1ера ду:

1) Бабин Иэсин, ворх1 вешин йишин илли;

2) Нохчийн шира илли;

3) Ваша воцчу Сайлахин илли;

4) Дади-Юрт яккхаран илли.

 

8.  «БабинИэсин, ворх1 вешин йишин илли», «Нохчийн шира илли». Х1арапроизведенеш кхоьллина:

1)  халкъо;

2)  Мусаев Мохьмада;

3)  Исмаилов Абус;

4)  Саидов Билала;

 

9.  «Бабин Иэсин, ворх1вешин йишин илли» т1ехь йо1а дехар динера:

5)  гуьржийнк1анте;

6)  БабинИэсе;

7)  аренцалелачу к1анте;

8)  тилвеллачук1анте.

 

10.  Монолог олу:

1)   цхьаммадечу къамелах;

2)   шиммадечу къамелах;

3)   кхааммадечу къамелах;

4)   дуккхаа адамаша дечу къамелах.

 

11. Кхетам луш долу доца аларш ду:

1)  байташ;

2)  туьйранаш; 

3)  кицанаш;

4)  дийцарш.

 

12.  Инзаре а,тамашийна а хиламийн хьокъехь халкъо хаздина кхоьллина дийцарш ду:

1)  аларш;

2)  иллеш;

3)  туьйранаш;

4)  кицанаш.

 

13. «Сай» илли т1ехь далийна х1ара дешнаш «Марг1ала сийна буц».

Билгалбаккхаметтан суртх1отторан г1ирс:

1)  метафора;

2) дустар;

3) эпитет;

4) фразеологизм.

        14.  Буьйсанна болийна т1ом 1уьйренга белира, тов,

Вовшашна хала т1омбахбала буьйлира, тов,

Молханан к1уьранамархаш х1итта юьйлира, тов,

Ша доха дуьйлира,тов, цу элийн ва орца.

ХӀарадешнаш хӀокху илли т1ера ду:

1) Бабин Иэсин, ворх1 вешин йишин илли;

2) Нохчийн шира илли;

3) Ваша воцчу Сайлахин илли;

4) Дади-Юрт яккхаран илли.

 

 2-г1авариант

 

2.       Нохчийнхалкъан барта кхоллараллин жанраш ю:

1)  очеркаш, дийцарш;

2)  стихаш, поэмаш;

3)  иллеш, кицанаш;

4)  повесташ, романаш.

 

2.  Къамелехь дуьйцуш долуцхьа х1ума вукхуьнца дустуш далочу    говзачу дешнех олу:

1)  эпитет;

2)  дерзор;

3)  дустар;

4) метафора.

 

3.  Даима йууш, цкъа а ца йузуш.

ХӀокху хӀетал-металан нийсажоп билгалдаккха:

1)       кхаба;

2)       хьер;

3)       урчакх;

4)       цергаш.

 

4.  ХIокху кицанехь тIадамийн метта маьIница догIу дошбилгалдаккха.

Нехандинара вуссу.

1)  хоттала;

2)  уьйтIа;

3)  уьшала;

4)  лайла.

 

5.  Буьйсанна болийнат1ом 1уьйренга белира, тов,

Вовшашна хала т1омбахбала буьйлира, тов,

Молханан к1уьранамархаш х1итта йуьйлира, тов,

Ша доха дуьйлира,тов, цу элийн ва орца.

ХӀарадешнаш хӀокху илли т1ера ду:

1) Бабин Иэсин, ворх1 вешин йишин илли;

2) Нохчийн шира илли;

3) Ваша воцчу Сайлахин илли;

4) Дади-Юрт яккхаран илли.

 

 

6.  Диалог олу:

5)       цхьаммадечу къамелах;

6)       шина(я масех) стага дечу къамелах;

7)       дуьйцушволчуьнга ладогӀарх;

8)       шенкъамелехь масалш далорах.

 

7.  «Хьалахьаьжча вайнаго и сийна стигланаш,

Ц1ен деши ва хилла,езачун елара,

Цкъа б1аьриг ва тоха,шеен езар ва гина.

ХӀарадешнаш хӀокху илли т1ера ду:

1) Бабин Иэсин, ворх1 вешин йишин илли;

2) Нохчийн шира илли;

3) Ваша воцчу Сайлахин илли;

4) Дади-Юрт яккхаран илли.

 

8.  «Дади-Юрт яккхаранилли», «Ваша воцчу Сайлахин илли». Х1ара произведенешкхоьллина:

1)  Саидов Билала;

2.  Мусаев Мохьмада;

3.  Исмаилов Абус;

4)  халкъо.

 

9. – Ма доккха де ду-кхатаханлера де дикачу к1енташна…»  «Дади-Юрт йаккхаран илли» т1ера хара дешнашаьлла:

9)  Бах1адаранМуьстарга;

10)  ДадинАьлбикас;

11)  Гуьржехараинарлас;

12)  к1антвинчу нанас.

 

10.  Монолог олу:

1)       цхьаммадечу къамелах;

2)       шиммадечу къамелах;

3)       кхааммадечу къамелах;

4)       дуккхаа адамаша дечу къамелах.

 

11.  Стихотворенин кепехь айолуш, мукъамца олуш эпически а, лирически а произведенеш ю:

1)  иллеш;

2)  кицанаш;

3)  тидамаш;

4)  туьйранаш.

 

12.  Кхетам луш долу доцааларш ду:

1)  байташ;

2)  кицанаш;

3)  туьйранаш;

4)  дийцарш.

 

13. «Сай» илли т1ехь далийна х1ара дешнаш «Берзан йорт йетташ».

Билгалбаккхаметтан суртх1отторан г1ирс:

1) метафора;

2) дустар;

3) эпитет;

4) фразеологизм.

 

14.– Цу хьалха оти чохь,

Ц1оцкъамийнбагара и бора ша б1аьриг шега хьажабе ва аьлча,

Моьттурахьуна-ма кхоьлина буьсур бу. Тахана хьожур хьо, к1ант майра мила ву      ХӀара дешнаш хӀокху туьйранера ду:

1)Дади-Юрт йаккхаран илли;

2) Нохчийн шира илли;

3) «Сай» илли;

4) Ваша воцчу Сайлахин илли.

 

«Исбаьхьаллин литература» темина

шеран талламан болх. Тест №2.

1-равариант

 

1. «МухӀажарш» произведени тӀехьКоьра Хонкара дӀавахановкъаваларан хӀунбахьана дара?

а) Цигара меттигаш ган лаьара Коьрина.

б) Дас аьлларг ца дича ца волура иза.

в) Коьра цига болх бан воьдуш вара.

 

2. «Болат-гӀала йожар» произведени тӀехьберашна хӀунда дихкина дара юйуртах шаьш довлар?

а) Уьш тиладаларна кхоьрура.

б) Х1етахь хан кхераме йара.

в) Уьш вовшашца къийсалора.

 

3. – Хьаштдоцург ду ахьалелориг, Напсат. – хьенан къамел ду?

а)Биц1игин.

б)Несарсолтин.

в)Сайд1алин.

 

4. Шен «Берзанбекхам» цӀейолчу произведенехь Мамакаев Ӏаьрбисгайтина:

а) адаман къизалла.

б) халкъ махках даккхар.

в) къинхетаме хилар.

 

5. «Дов дерзадо цо,дов доккху,

Йа хьагӀйуллу, хьагӀдӀайоккху.

Кийра цӀецо латайо,

Кийра ша цо хӀоттабо!»

Муьлхачу произведенера ду хӀарамогӀанаш?

а)«Деган аз».

б)«Дош».

в)«Дарц».

 

6. ПроизведенидӀайолалуш далийначу,  цуьнан коьрта маьӀна шайца гучудолучу говзачу дешнех …олу:

а) долор.

б) кица.

в) эпиграф.

 

7.  «Даймехкан косташ» произведенин автор ву:

а) Арсанукаев Шайхи.

б) Рашидов Шаид.

в) Мамакаве Мохьмад.

 

8.Адам аьчк-некъайистехь Ӏашдолу мел хан йара?

а)цхьа бутт сов.

б)ши к1ира.

в)кхо-диъ де.

 

9. «Сайн ден дакъа, цӀе-кӀур доцуш

Ца дисийта, йукъйихкина,

Ӏазапхьоьгу лай хуьлучул,

Летта валарезахилла».

Муьлхачу произведенера ду хӀарамогӀанаш?

а)«Шуьнехь дош».

б)«Нохчо ву со».

в)«Берзан бекхам».

 

10. Исбаьхьаллин произведенешкахь адамийн амал а, дахар агайтаран кепах олу:

а) автограф;

б) васт;

в) жанр;

 

11. ХӀара турпалхойшайн-шайн произведенешка нисбе.

1) Леча          _____________________      «Иччархо Абухьаьжа Идрисов»                                                           

2) Сайд1али  _____________________     «Мух1ажарш»                                                        

3) Баянт        _____________________      «Болат-г1ала йожар» 

4) 1аьлбаг     _____________________      «Напсат» 

 

12. Шен «Напсат»цӀе йолчу произведенехь Яшуркаев Султанагайтина:

а) нохчийн г1иллакх-оьздангалла.

б) нохчийн халкъ махках даккхар.

в) шайн мохк мостаг1чух ларбар.

 

13. – Вай садаӀаохьахевшина дагадогӀийхьуна? Со йуххехь нисвеллачу букъ тоьхна охьахиъначу чхеран сенаш, урс санна,ира хиллера. Цигахь мукъадевлира сан куьйгаш. – хьенанкъамел ду?

а)Лоьмин.

б)Лечин.

в)Куьйрин.

 

14. Произведенийн жанрашкъастае:

1) Сулейманов А. «Шуьнехьдош»  __________

2) Рашидов Ш. «Ден весет» __________

3) Кибиев М. «Зов» __________

4) Бисултанов А. «Хьайбахахьйазйина байташ»  __________

5) Гайсултанов 1.«Болат-г1ала йожар»  ___________

 

 

2-г1авариант

 

1. «Напсат» произведени тӀехькоьрта турпалхо шен гергарчу нахах къаьстаран хӀунбахьана дара?

а)  Г1алайаханчохь тилаеллера.

б)  Новкъахьвагон т1ера охьайоьссинера.

в)  Шенк1ентий болчу йоьдуш хиллера.

 

2. Нажий, Цицкий Ӏинахчукхоьссича, Мокхаз резавоцуш хӀундавара?

а) Цу шиннах къахийтира цунна.

б) Мокхазан доттаг1ий бара уьш.

в) И шиъ вохка лаьара цунна.

 

3. – 1941-гӀашо чекхдолуш, Ӏай,дукха чӀогӀаа, лерина а кечйина, окопашний, блиндажашний чудирзира тхо. – хьенанкъамел ду?

а)Идрисов Абухьаьжин.

б)Мальсагов Джигирханан.

в)Нурадилов Ханпашин.

 

4. Шен «Хьайбахахьйазйина байташ» цӀейолчу произведенехь Бисултанов Аптис гайтина:

а) къонахчун билгалонаш.

б) халкъ махках даккхар.

в) доттаг1алла ч1аг1далар.

 

5. «Хьоза, пелагсанна, даьхьна,

Раг1ун тхов к1елкхоьссина.

Ч1ег1аг д1огахь, кхорт1е хиъна,

Мох тилехьалечкъина.»

 

Муьлхачу произведенера ду хӀарамогӀанаш?

а)«Дош».

б)«Зов».

в)«Дарц».

 

6. ПроизведенидӀайолалуш далийначу,  цуьнан коьрта маьӀна шайца гучудолучу говзачу дешнех …олу:

а) эпиграф.

б)кица.                                                   

в)долор.                                                 

 

7. «Терзан т1е цадуьллу

Цо деший, даьхний,

Халонехь хадочохь

Хьуьнаран мах».

Муьлхачу произведенера ду хӀарамогӀанаш?

а)«Даймехкан косташ».

б)«Деган аз».

в)«Шуьнехь дош».

 

8.Ӏаьлбага шена шелла говр схьаэца реза хӀундавацара Коьра?

а)1аьлбаган да реза хир вацара.

б)Дукха безачу механ совг1ат дара иза.

в)Коьра поезд т1ехь ваха везара.

 

9.  «Шуьнехь дош» произведенин автор ву:

а) Мамакаев 1аьрби.

б) Шайхиев 1алвади.

в) Сулейманов Ахьмад.

 

10.ХӀума поэтически а, исбаьхьаллин а билгалонашца гойтучу суртхӀотточу гӀирсахолу:

а)  пейзаж.

б)  аллегори.

в)  эпитет.

 

11. ХӀара турпалхойшайн-шайн произведенешка нисбе.

1) Кузнецов _____________________      «Болат-г1алайожар»                                                           

2) Васал       _____________________      «Напсат» 

3) Чала         _____________________      «Иччархо Абухьаьжа Идрисов» 

4) Гикалу     _____________________      «Мух1ажарш»

 

12. Шен «Болат-гӀала йожар» цӀейолчу произведенехь Гайсултанов Ӏумарагайтина:

 

а) ч1ир екхаран 1адат.

б)Сибрехахь халкъо лайна халонаш.

в) нахана талораш лелор.

 

13. – Маржа-йаӀ,сан жималла! Кхузахь оьшура хьо суна массанхьачул. Аса хоуьйтур дара кху жӀаьлешна.– хьенан къамел ду?

а)Цицкин.

б) Куьйрин.

в)Барзин.

 

14. Произведенийн жанрашкъастае:

1) Яшуркаев С. «Напсат» __________

2) Айдамиров А. «Мух1ажарш» __________

3) Кибиев М. «Дош» __________

4) Ошаев Х. «ИччархоАбухьаьжа Идрисов»  __________

5) Гацаев С. «Дарц»  ___________

 

 

 

 

 

 

 

 

8класс

 

 

 

Рог1. №

Мах хадоран г1ирсан ц1е

Х1оттийнарг

1

Шеран талламан болх

«ХХ-чу б1ешаран хьалхарчу эхан нохчийн литература. ХХ-б1ешаран шолг1ачу эхан нохчийн литература».

 

Нохчийн литература 8 класс: учебник Эдилов С. Э.

Эдилов С.Э.Къамел кхиорна лерина белхан тетрадь.  Грозный: «Грозненский рабочий»-2018.

 

Тест 8 кл

1. Муьлхачу произведенин юкъара ду х1арамог1анаш?

                 «Юха амостаг1ий                                                 Баьччаллат1еэц                                                                                               

                  Берзийна готте,                                                   Анасд1ах1оьтти

                 Юха а къевлид1а                                                  Мехкан тур ду х1инца

                 Хадийнагуо.                                                         Даьккхинаргцо!..»       

1) «Дег1аста»;

2) «Лаьмнийндийцар»;

3) «Тимуран тур»;

4) «Къоьзана».

 

2. Нохчийн поэзехь дуьххьара г1улчашяьхнарг ву:

1)Дудаев 1абди;

2)Сальмурзаев Мохьмад;

3)Мамакаев 1аьрби;

4)Айсханов Шамсудди.

 

3. Нохчийн халкъан иллеш муьлхачу жанранаюкъадог1у:

1) проза;

2)  поэзии;

3) драматурги;

4)  бартакхолларалла.

 

4. Х1окху дешнийн автор ву:

     «…нохчийн фольклор 1амор, аьттехьа аметтигера маь1на долуш хилла ца 1а. Цкъацкъа нохчийн фольклоран масех дашехьдуккха а эзарнаш шерийн геннара аьзнашхеза.»                                                                                                            

1)Пушкин А.С.;

2)Яковлев

3)Услар П.К.;

4)Семенов Л.П.

 

5. Кхаа дешдекъах лаьтташ стопа а йолуш,тохар (ударный слог) хьалхарчу дешдекъана т1ехь делахь, иза ю:

1)ямб;                   

2)анапест;           

3)дактиль;            

4)  хорей.

6. Муьлхачу произведенин т1ера ду х1арамог1анаш:

              «-Новкъахь д1ахьаьжча гирасунна далош йийсарш. Доккха х1ума а ду х1ара-м, кхечара вайга схьакхуьйлу,вайчара Турце кхуьйлу йийсарш!»

     1) С. Бадуев «1адат»

    2) 1.Гайсултанов «Болат-г1ала йожар»

    3) Х. Ошаев «ИччархоАбухьаьжа Идрисов»

    4) С. Яшуркаев«Напсат»

7.  Муьлхачу шарахь арадала доладелла,«Серло» ц1е а йолуш, нохчийн дуьххьарлера газет?

1)   1923;

2) 1925;

3)1934;              

4) 1922.

8. «Ненан б1аьрхиш» поэма язйина:

1) АбузарАйдамировс;

2) ХьасанСайдулаевс;

3) Сайд-ХьусайнНунуевс;

4) ХьамзатСаракаевс.

9. Ш. Арсонукаевн «Тимуран тур» поэмит1ехь Fmhpewf толам къовсушлеттарг мила ву?

1)  Борзаб1аьрг;

2) Чаку

3) Бахьадур;

4) Бахьаг.

10. «Къоьзана» поэмин автор ву:

1) Муса Ахмадов;

2) 1арби Мамакаев

3) МохьмадМамакаев;

4) ЯмлиханХасбулатов.

 

11.Сулейманов Ахьмадан муьлхачу поэмит1ера ду х1ара дешнаш:

К1ентаняххьий, йоь1ан Эххьий ма гойла д1адаьлла де.

Кханауьш д1адовлуш делахь, ца вехаш со тахна ле…

1) «Дог дохденц1е»;

2) «Дахарангенаш»;                                                                                                                       3)«Лойша сунна»;

4) «Ц1ен книга» я1еса поэма».

 

 12.  Нохчийн гоьяьллачу поэтессасАнзорова Балкана язйина:

1) «Нохчийчоь –сан маьрша ага»;

2) «Безамандекхар»;

3) «Деган аз»;

4) «Б1аьвнаш».

 

13. Муьлхачу авторан, муьлхачупроизведенин т1ера ду х1ара дешнаш:

   «…И даь1ахкаш – шовзткъе доьалг1ачушарахь Казахстанехь кхелхинчу кхуьнан доьзалан яра, шен махкахь д1айохка ц1аяхьаш…                                                                                                                         Да,нана, зуда, к1ант,йо1».

1) 1. Дадашевн«Дайна бер»;

2) С. Яшуркаевн«Маьрк1аж-бодан т1ехь к1айн хьоькх»;

3) С.-Хь. Нунуевн«Лазийна шовда»;

4) М. Ахмадовн«Мохк бегийча».

14. «Х1усамнанас х1ар а ши хьашат1еэцна, тоьхна кхарна уьстаг1 а бийна, шорт а даа а, мала а шун х1оттош. Цулт1аьхьа, кхана чарх а елла, д1авохуьйтур ву шуьша аьлла, охьавижийна…».

Муьлхачу туьйранна  т1ера ду и дешнаш:

1) «Ч1инг1аз»;    

2) «Хьекъал долуйо1»;                                                                                                                       3) «Астаг1а Тимар»;

4) «Мискачу стеганк1ант».

15.  Муьлхачу илли т1ехь массо а цхьаьнагайтина ву, Вайн халкъан турпалхой:

 Мадин Жаьммирза, Таймин Биболат,Зайтан Шихмирза, Жумин Акхтула,   Баьччин Элмарза.

1) «АьккхинЖанхотан илли»;

2) «ЧеченарчуМадин Жаьммирзан илли»;

3) «Жумин Акхтулинилли»;

4) «Эла Муслстан,Адин Сурхон илли».

 

16. Муьлхачу поизведенин турналхой бух1орш:

                Муц1а, 1ума, хьалдолуКуьйра, къехо Кана.

1) «КхетамеХьамид»;

2) «Олдам»;

3) «Жа1у»;

4) «Тимуран тур».

 

17. Мила ву «1а» стихотворенинавтор:

1) Ахьмад Нажаев;

2) ШамсуддинАйсханов;                                                                                             

 3) 1абди Дудаев;

4) Cаь1идБадуев.

 

18. «Ц1еран арц» повесть т1ехьмуьлха турпалхо ву 40 шо хир долуш?

1) Хонмурд;

2) Кулдевич;

3)  Мирза;

4) Элберт.

Дог1а(ключи)

 

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

3

1

4

4

3

2

2

2

3

4

2

1

2

2

1

3

2

1

 

9класс

 

Белхаш

Дакъа.

Кеп

1.

ПКЭ-н кепехь сочинени «Тешаман мехалла»

Нохчийн халкъан барта кхолларалла.

Сочинени

2.

Эхашеран тест№1

Къоман исбаьхьаллин литература йолинарш

Тестировани

3.

ПКЭ-н кепехь сочинени

«Къинхетаме стаг»

Исбаьхьаллин литература

ПКЭ-н кепехь сочинени язьяр

4.

ПКЭ-н кепехь сочинени

«Муха хуьлу дика доттагl?»

Исбаьхьаллин литература

ПКЭ-н кепехь сочинени язьяр

5.

ПКЭ-н кепехь сочинени

«Вина мохк мазал мерза бу»

Исбаьхьаллин литература

ПКЭ-н кепехь сочинени язьяр

6.

Шеран тест№2

Исбаьхьаллин литература

Тестировани

 

Сочиненеш

1. ПКЭ-н кепехь «Тешаман мехалла»сочинени.

Т1едиллар.

Муха кхета хьо ТЕШАМ бохучу дешан маь1нах?Кепе а далош, комментари е айхьа цунах билгалдаьккхинчунна.

Лахахь ялийначу клишех пайда а оьцуш, язъе«Тешаман мехалла» темина сочинени-ойлаяр айхьа билгалдаьккхинчун буха т1ехь.Тешамах лаьцна айхьа билгалдаьккхинарг т1еч1аг1деш, ши масал-т1еч1аг1дардаладе: цхьа масал-т1еч1аг1дар даладе ешначу текстера, шолг1аниг – хьайндахарехь зеделлачух.

Сочиненин барам 70 дашал к1езиг хила цабеза.

Нагахь санна сочинени ша ма-яррасхьайийцина я схьаязйина юьхьанцара текст хилахь, цхьа а комментари йоцуш, исанна болчу белхан мах ноль баллаца хадабо.

Сочинени язъе ц1ена а, йоза къаьсташ а.

Клишеш:

1.  Тешам –  иза … Х1окху дешнийнмаь1нах со иштта кхета …

2.  Х1окху текстан авторо нийса билгал мадаккхара …

3.  Сайн дахарехь зеделлачуьнга а хьаьжна,айса ялийна ойла т1е-

ч1аг1ъян лаьа …

4.  Айса йинчу ойланийн жам1 деш, ала лаьа…

Магадо: ялийна клишеш хийца.

 

Эхашеран тест№1

1.     Нохчийнхалкъан барта кхоллараллин жанраш ю:

1)      пьесаш,повесташ;                        3)  кицанаш, туьйранаш;

2)      стихаш,поэмаш,                           4)  дийцарш, романаш.

 

2.     Нохчийнисбаьхьаллин литературин бухбиллархо лору:

1)  Сальмурзаев Мохьмад;                3)  Бадуев СаьӀид;

2)  Мамакаев Мохьмад;                      4) Дудаев Ӏабди.

 

3.  «Бешто» повестан коьртачу турпалхочунБештон ненан ц1е ю:

1) Пет1амат;                                       3)  Рахьимат;

2) Рака1ат;                                          4)  Селахьат.

 

4.          – Со лаа ма лела, со тарама лела,

Ваша воцчу вешина вошалла доьху ас,

Шича воцчу шичина уллохь г1о доьху ас, –

Олуш, лен велира, тов, и …

 

Лакхара дешнаш х1окху илли т1ера ду:

1)  Аьккхийн Жанхотан илли;                     3) Къеначу Дадин илли;

2)  Чечанарчу Мадин Жаьммирзин илли;  4) Обарг Варин илли.

 

 

5.         Кху Теркан куьзган чохь  

                      Маьлхан сурт лепа,

                      Тог1е чохь сийнабай,

                       Ховха мотт санна,

                       Бердашца гаьннашт1ехь

                       Олхазарш дека …

 

Лакхара мог1анаш нохчийн поэтан Мамакаев1аьрбин … стихотворени т1ера ду:

1)     Кавказанлатта;                              3)  Даге;

2)     Йо1е;                                              4)  Сайн к1анте.

 

6.  «Кхетаме Хьамид» дийцаран авторву:

1)  БадуевСаьӀид;                              3)  Айсханов Шамсуддин;

2)  Мамакаев Мохьмад;                     4) Сальмурзаев Мохьмад.

 

7. Ца оьшучохь хьайн корта 1ожална к1елма лецалахь, амма толамна оьшучохь и кхоо а ма   г1орталахь! Т1аьхьенан ойлат1ех йиначух къонах ца хилла!

 

Х1ара дешнаш … произведени т1ера ду:    

1)  Ц1еран арц;                                         3) Лаьмнаша ца дицдо; 

2)  Мало –хало;                                       4)  Лийрбоцурш.

 

8.  Хамидов 1-Хь. «Лийрбоцурш» ц1е йолчупьеси т1ехь вуьйцу турпалхо ву:

1)  Шерипов Асланбек;                     3)  Дачиев Хансолта;

2)  Нурадилов Ханпаша;                   4)  Висаитов Мовлади.

 

9.  Х1ума поэтически а, исбаьхьаллин абилгалонашца гойтучу суртх1отточу г1ирсах олу:

1) пейзаж;                                           3)  эпитет;

2)  аллегори;                                        4) олицетворени.

 

10.  Дахарера г1уллакхаш гойтуш,билгалволчу стагах дуьйцуш йолчу жима эпически произведенех олу:

1)  новелла;   3)  поэма;

2)  дийцар;                                           4) очерк.

 

2. ПКЭ-н кепехь «Къинхетаме стаг»сочинени.

Т1едиллар.

Муха кхета хьо КЪИНХЕТАМ бохучу дешанмаьIнах? Кепе а далош,  комментари е айхьа цунах билгалдаьккхинчунна. 

Лахахь ялийначу клишех пайда а оьцуш, язъе«Къинхетаме стаг» темина сочинени-ойлаяр айхьа билгалдаьккхинчун буха тIехь. Къинхетамахлаьцна айхьа билгалдаьккхинарг тIечIагIдеш, ши масал-тIечIагIдар даладе: цхьамасал-тIечIагIдар даладе ешначу текстера, шолгIаниг – хьайн дахарехьзеделлачух.

Сочиненин барам 70 дашал кIезиг хила цабеза.

Нагахь санна сочинени ша ма-яррасхьайийцина я схьаязйина юьхьанцара текст хилахь, цхьа а комментари йоцуш, исанна болчу белхан мах ноль баллаца хадабо.

Сочинени язъе цIена а, йоза къаьсташ а.

Клишеш:

1.  Къинхетам – иза … Сан кхетамехь, …

2.  Автора (авторан цIе) вайна …предложенехь гойту … 

3.Сайн дахарехь зеделлачуьнга а хьаьжна,айса ялийна ойла тIечIагIъян лаьа …

4.  Цу тIера схьа жамI дан таро ю …

Магадо:ялийна клишеш хийца.

 

3. ПКЭ-н кепехь «Муха хуьлу дика доттагl?»сочинени.

Т1едиллар.

Муха кхета хьо ДОТТАГIАЛЛА бохучу дешанмаьIнах? Кепе а далош,  комментари е айхьа цунах билгалдаьккхинчунна. 

Лахахь ялийначу клишех пайда а оьцуш, язъе«Муха хуьлу дика доттагl?» темина сочинени-ойлаяр айхьа билгалдаьккхинчун бухатIехь. ДоттагIаллех лаьцна айхьа билгалдаьккхинарг тIечIагIдеш, ши масал-тIечIагIдардаладе: цхьа масал-тIечIагIдар даладе ешначу текстера, шолгIаниг – хьайндахарехь зеделлачух.

Сочиненин барам 70 дашал кIезиг хила цабеза.

Нагахь санна сочинении ша ма-яррасхьайийцина я схьаязйина юьхьанцара текст хилахь, цхьа а комментари йоцуш, исанна болчу белхан мах ноль баллаца хадабо.

Сочинени язъе цIена а, йоза къаьсташ а.

Клишеш:

1. ДоттагIалла – иза …  Сан кхетамехь,…

2.Текстан авторна хетарехь, …

3. Дахарера масал далош, ала лаьа …

4. Цу тIера схьа жамI дан таро ю …

Магадо:ялийна клишеш хийца.

 

4. ПКЭ-н кепехь «Вина мохк мазал мерза бу»сочинени.

Т1едиллар.

Муха кхета хьо ДАЙМОХК бохучу дешанмаьIнах? Кепе а далош, комментари е айхьа цунах билгалдаьккхинчунна. 

Лахахь ялийначу клишех пайда а оьцуш, язъе«Вина мохк мазал мерза бу» темина сочинени-ойлаяр айхьа билгалдаьккхинчун бухатIехь. Даймахках лаьцна айхьа билгалдаьккхинарг тIечIагIдеш, ши масал-тIечIагIдардаладе: цхьа масал-тIечIагIдар даладе ешначу текстера, шолгIаниг – хьайндахарехь зеделлачух.

Сочиненин барам 70 дашал кIезиг хила цабеза.

Нагахь санна сочинении ша ма-яррасхьайийцина я схьаязйина юьхьанцара текст хилахь, цхьа а комментари йоцуш, исанна болчу белхан мах ноль баллаца хадабо.

Сочинени язъе цIена а, йоза къаьсташ а.

Клишеш:

1.  Даймохк – иза … Еллачу текстананализ еш, …

2.  ХIокху текстан автора нийса билгалма-даккхара, …

3.ХIара ойла тIечIагIъян таро югIараваьллачу (Iилманчин, яздархочун, суртдиллархочун) дешнашца.

4.  Ойла йинчул тIаьхьа вайна билгалдолу…

Магадо:ялийна клишеш хийца.

 

Шеран тест№2

1.      Нохчийнхалкъан барта кхоллараллин жанраш ю:

1)      дийцарш,статъяш;                       3)  хӀетал-металш, иллеш;

2)      стихаш,поэмаш,                           4)  пьесаш, романаш.

 

2.  Нохчийн маттахь 1925-чу шарахьарадаьллачу газетан цӀе хилла:

1)      «Седа»;                                           3) «Совг1ат»;  

2)      «Серло»;                                         4)  «Сердало».

 

3.  «Бешто» повестан коьртачу турпалхочунБусанин ден ц1е ю:

1) Хизар;                                            3)  Хьамид;

2)  Олхазар;                                        4)  Бета.

 

4.   Хьодахарх царна      

                Кхаъ хилийта – лоруш,

                Уьш резахинболчу

                Некъаца г1олахь,

                Хьайна вон аьндолчу

                Дашах ларлолахь.

 

Лакхара мог1анаш нохчийн поэтан Мамакаев1аьрбин … стихотворени т1ера ду:

1) Даге;                                               3)  Кавказан латта;

2) Йо1е;                                               4)  Сайн к1анте.

 

5.  «Мало – хало» дийцаран коьртачутурпалхочун Шабин к1ентан ц1е ю:

1) Салман;                                            3)  Къамил;

2) Къайма;                                            4)  1усман.

 

6.  Хетарехь, ткъех шо бен,   

              К1ентан хир дацара,

              Куц долуш, оьзда дег1

              И хилар гуш дара.

 

Х1ара мог1анаш … васт гойтуш ду:

1) Шах1идан;                                    3)  Аслаг1ин; 

2) Бештон;                                         4)  Ч1ирхочун.

 

7.  «Лаьмнаша ца дицдо» романантурпалхочун Тавсолтин х1усамненан ц1е ю:

1) Курседа;                                      3)  Нурседа;

2) Нурбика;                                     4)  Курбика.

 

8.  Нохчийн йоза кхолладаларан хьалхарамур хӀокху графикин буха тӀехь бу:

1) кириллицин;                                 3)  Ӏаьрбийн;

2) латиницин;                                    4)  гуьржийн.

 

 

9. – Хьо вийхира ва соьга цу юьртантхьамданаша,

             Ас вехча велира хьо цуюьртан тхьамданашна

             Дег1аха мерза са царахьайга ва дехахь,

            Ахь даккхий д1алолахьдег1аха мерза са.

 

Лакхара дешнаш х1окху илли т1ера ду:

1)  Аьккхийн Жанхотан илли;

2)  Теркаца хьала-охьа вехаш хиллачу элаМусостан, Адин Сурхон илли;

3)  Эвтархойн Ахьмадан илли;

4)  Эла Къахьармин илли.

 

10.  Адамна санна, садоцчу х1уманнат1едерзош дош аларан исбаьхьаллин кепах олу:

1) дустар;                                        3)  олицетворени;

2)  метафора;                                   4) композици.

 

 

ДогӀа

 

9-10 балл

7-8

балл

5-6 балл

1-4

балл

5

4

3

2

 

Тест 1

Тест 2

1

3

1

3

2

3

2

2

3

2

3

1

4

1

4

1

5

2

5

4

6

4

6

3

7

3

7

2

8

2

8

3

9

3

9

2

10

4

10

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Поделиться статьей
Автор статьи
Анастасия
Анастасия
Задать вопрос
Эксперт
Представленная информация была полезной?
ДА
58.67%
НЕТ
41.33%
Проголосовало: 963

или напишите нам прямо сейчас:

Написать в WhatsApp Написать в Telegram

ОБРАЗЦЫ ВОПРОСОВ ДЛЯ ТУРНИРА ЧГК

Поделиться статьей

Поделиться статьей(Выдержка из Чемпионата Днепропетровской области по «Что? Где? Когда?» среди юношей (09.11.2008) Редакторы: Оксана Балазанова, Александр Чижов) [Указания ведущим:


Поделиться статьей

ЛИТЕЙНЫЕ ДЕФЕКТЫ

Поделиться статьей

Поделиться статьейЛитейные дефекты — понятие относительное. Строго говоря, де­фект отливки следует рассматривать лишь как отступление от заданных требований. Например, одни


Поделиться статьей

Введение. Псковская Судная грамота – крупнейший памятник феодального права эпохи феодальной раздробленности на Руси

Поделиться статьей

Поделиться статьей1. Псковская Судная грамота – крупнейший памятник феодального права эпохи феодальной раздробленности на Руси. Специфика периода феодальной раздробленности –


Поделиться статьей

Нравственные проблемы современной биологии

Поделиться статьей

Поделиться статьейЭтические проблемы современной науки являются чрезвычайно актуальными и значимыми. В связи с экспоненциальным ростом той силы, которая попадает в


Поделиться статьей

Семейство Первоцветные — Primulaceae

Поделиться статьей

Поделиться статьейВключает 30 родов, около 1000 видов. Распространение: горные и умеренные области Северного полушария . многие виды произрастают в горах


Поделиться статьей

Вопрос 1. Понятие цены, функции и виды. Порядок ценообразования

Поделиться статьей

Поделиться статьейЦенообразование является важнейшим рычагом экономического управления. Цена как экономическая категория отражает общественно необходимые затраты на производство и реализацию туристского


Поделиться статьей

или напишите нам прямо сейчас:

Написать в WhatsApp Написать в Telegram
Заявка
на расчет