«Букубаар, быраhаай!»
Сценарий
Буоларкэмэ, сирэ: олунньу 17 күнэ 2023 сыл
Сценарийысуруйда: Борисова А.Г. учитель начальных классов
Сыала:
· Дорҕооннору, буукубалары хатылааhын,билиилэрин хаҥатыы, эбии билэргэ туhаайыы.
· Бэйэ-бэйэлэрин кытта бодоруһарга үѳрэтии,ситимнээх саҥаны сайыннарыы;
· Оҕо тылын саппааhын байытыы, тылын-ѳhүн,толкуйдуур дьоҕурун сайыннарыы
Кыттыыныылаллар: 1 кылаас о5олоро, төрөппүттэрэ.
Хаамыыта
Уч:Күндү оҕолор, төрөппүттэр, ыалдьыттар!
Бүгүнбиһиги кырачаан үөрэнээччилэрбит бастакы кинигэлэрин букубаары бүтэрбитүөрүүлээх күннэригэр муһуннубут, үөрэнээччилэрбитин эҕэрдэлиибит!
Эһигиболҕомтоҕутугар маҥнайгы кылаас үөрэнээччилэрэ.
Сирсимэҕинии симэнэн биһиги 7 саастаахтарбыт, 6 эмдэй-сэмдэйүктэммит, оңой-соңой көрбүт кырачаан оҕолорбут балаҕан ыйын маңнайгыкүнүгэр оскуола боруогун аан маңнай атыллаабыттара. Үйэлэригэр дьикти чуораантыаһын аан маңнай истибиттэрэ. Билии-көрүү аартыгынарыйан, уһун-киэң суолга турунан Билии дойдутугар айаңңа туруммуттара, үөрэнээччиүрдүк аатын сүкпүттэрэ. Сотору кэминэн 5 оҕо буоламмыт күн бүгүңңэ диэри тиийэнкэллибит.
Биһигибүгүн буукубаны көрдөрбүт, тыллары-кэпсээннэри аахтарбыт букубаарбытыгар кэрэ,истиң махтал тылларын этээри муһуннубут. Бүгүңңү бырааһынньыкпытыгар биһигикүндү ыалдьыттарбытыгар хоһоон ааҕан, букубаарбыт барахсан биэрбит билиитинкөрдөрүөхпүт.
6ый аннараа өттүгэр, үөрэх саҕаланыытыгар, бастакы кинигэлэринэн буолбута –Букубаар. Кини көмөтүнэн оҕолор ааҕар, суруйар буолбуттара. Билигин оҕолор бэйэлэрэтуохха үөрэммиттэрин, тугу билбиттэрин кэпсиэхтэрэ.
Егор:Мин А диэни билэбин:
Үөһээ өттө уһуктаах,
Алын өттө атахтаах,
Ортотунан туорайдаах.
Алина:Мин Х диэни билэбин:
Харандааска харандааһы
Хардарыта туппуттар,
Хам баайталаанкээспиттэр,
Х диэн буоллун диэбиттэр!
Дамир:Мин Т диэни билэбин:
Суос соҕотох атаҕын
Тоһоҕолуу тирэммит,
Моҕотойдуур ураҕаһын
Туора сүгэн кэбиспит.
Дарина:Мин О диэни билэбин:
Оҕуруо курдук төкүнүк,
Оҕурсу курдук бөкүнүк,
Уобуруччу курдук төгүрүк.
Тимур:Мин Ж диэни билэбин:
Дып-дыыгынас саңалаах
Хомурдуоска маарыннаах,
Аахтахха да атаҕа
Алта буола туруоҕа.
Уч:Сөп, маладьыастар. Эһиги иһиттигит букубаары аахпыт кэмнэригэр оҕолор үөрэппитхоһооннорун.
Оҕолоор,букубаарбыт бэйэтэ суох дии, бары ыҥырыаххайыҥ эрэ!
Бары:Букубаар! Букубаар! Букубаар!
Букубаар:
Дорооболорун, оҕолоор! Күндүоҕолор!
Дорҕооннору үөрэттим,буукубалары биллэрдим,
Элбэх тылы суруйтардым,этии, кэпсээн аахтардым.
Үгүс ойуу көрдүгүт,үөрэн-көтөн сөхтүгүт,
Кэрэхсээңңит-сэргээңңиткэпсээннэрбин биллигит.
Эһигиааҕар, суруйар буолбут үөрүүгүтүн үллэстээри кэллим. Бастатан туран, эһигинимин буукубаларбын барыларын билбиккитинэн, ааҕар, суруйар буолбуккутунанэҕэрдэлиибин.
Букубаар:Билигин аны миигин билиигитинэн үөрдүөхтээххит. Мин тугу ыйытарбын өйдөөн истиҥуонна илиигитин уунан эппиэттээҥ:
1. Бутуох бэлиэлэрий? (аһаҕас дорҕоон, уһун аһаҕас, бүтэй дорҕоон, хоһуласпыт бүтэйдорҕоон, дифтонг)
2. Хаскылгас аһаҕас дорҕоон баарый? (8)
3. Хасуһун аһаҕас дорҕоон баарый? (8)
4. Хасдифтонг баарый? (4)
5. Ханныкаһаҕас дорҕоону бэлиэтиир буукубалар нууччаттан киирбиттэрий? (я, е, ё, ю)
6. Ханныкбүтэй дорҕоону бэлиэтиир буукубалар нууччаттан киирбиттэрий? (в, ж, з, ш, щ, ь,ъ, ф)
7. Сахаалфавита барыта хас буукубалааҕый? (40)
8. Буханнык сурук бэлиэтэй? (.) Кини ханна турарый? (Этии кэннигэр). Сөп, туочукакэннэ ханнык буукубаттан суруйабытый? (улахан)
Маладьыастар!
Таптаан миигин аахтыгыт,
Таабырыммын таайдыгыт,
Аны араас кинигэни
ааҕа сылдьыҥ эһиги.
Умсугуйан үөрэниҥ,
Оскуоланы бүтэриҥ,
Ол эрээри бука бары
Умнаайаҕыт букубаары!
Уч:Убаастабыллаах букубаар, биһиги кылааспытыгар кыраһыабайдык суруйар, түргэнникааҕар, букубаары харыстаан туппут үөрэнээччилэр элбэхтэр кинилэргэ өйдөбүнньүк номинацияларыаныыбыт:
«Үчүгэй буочар» ааты иңэрэбит МаксимоваДаринаҕа
«Кыһамньылаах суруйааччы» аатыиңэрэбит Заборовский Дамирга
«Түргэн ааҕааччы» ааты иңэрэбит ИвановЕгорга
«Дорҕоонноох ааҕааччы» ааты иңэрэбит КузьминТимурга
«Бастыҥ ааҕааччы» ааты иңэрэбит ФоминаАлинаҕа
Уч:Бу тураллар: Үчүгэй буочардаах, кыһамньылаах суруйааччы, түргэн ааҕааччы,дорҕоонноох ааҕааччы, бастыҥ ааҕааччы оҕолор.
Оҕолорхоһоон:
Дамир:Дорҕоонтон буукуба таһааран
Буукубаттан тылоңорон
Алина:Аахтыбыт биһиги суругу
Бүтэрдибитбукубаары!
Егор:Эн биһиэхэ биэрдин билиини
Үүннэрдин кынаты
Дарина:Аны биһиги ааҕыахпыт
Атын арааскинигэни.
Тимур:Букубаарбыт барахсан, быраһаай
Баһыыба барыүчүгэйгэр!
Букубаар:мин туспунан олус да элбэх истиң тыллары эттигит. Мин онтон наһаа үөрдүм.Баһыыбаларын, бука барыгытыгар. Аны билигин эһиги ааҕар, суруйар буоллугутэһиги ааҕыаххыт атын араас кинигэлэри. Эһиги мин бырааттарбын Саха тылын уоннаЛитература аа5ыытын кытта билсибиккит. Аны билигинсуруйууга саха тыла, аа5ыыга литература аа5ыыта диэнкинигэлэринэн үөрэниэххит. Кинигэлэри харыстааң, алдьатымаң, кирдээхилиигитинэн тутуман. Эһиги кэннигититтэн эмиэо5олор үөрэниэхтэрэ.
Чэ, арахсар кэм кэллэ, үөрэхтээх дьон буолан дьоннутугар,дойдугутугар туhалаах дьон буолан тахсаарын, бары үтүөнү-кэрэни ба5арабын.
Уч: «Сынньалаңңа ыйытыктаргахоруйдуохпут:
Оскуола5а туох үөрэхтээбиринэ наадатын төһө билэргитин билиэхпит. Мин этиилэрбин ситэрэн иһэбит.
· Уруучуканан суруйарга бэлэмниибит биһиги… (тэтэрээт)
· Уруһуйга туттар араас кырааска… (харандаас)
· Уруучука, харандаас угарбар, куруук илдьэ сылдьабын… (пенал)
· Уһуну, токуркайы, сөпкө көнө тардарга көмөлөһөр биһиэхэ… (линейка)
· Сорудаҕы суруйан, төрөппүттэргэ тириэрдэр, халың хахтаах…(дневник)
· Элбэх сонун кэһиилээх, дьикти араас кэпсээннээх, уһун-кылгас хоһооннордоох,суруйарга сорудахтаах… (букубаар)
Уч: экран диэки көрөбүт сорудахтары толоруоххайын.
Уч:Мин үөрэнээччилэрбин эмиэ бу үөрүүлээх күҥҥүтүнэн эҕэрдэлээн туран бэйэм сэмэйбэлэхтэрбин туттарабын. Уонна өссө кыһанан үөрэнэргитигэр, элбэҕи ааҕанбилиигит күн аайы элбээн иһэригэр баҕарабын.
Мананбүгүҥҥү мероприятиебыт түмүктэнэр. Биһиги үөрүүбүтүн үллэстэ кэлбиккитигэр,күүс-көмө буолбуккутугар махтанабын.
Көрсүөххэдиэри!
А Ы У О
И Э Ү Ө
АА ЫЫ УУ ОО
ИИ ЭЭ ҮҮ ӨӨ
ЫА УО ИЭ ҮӨ
Я, Е, Ё, Ю
В, Ж, З, Ш, Щ, Ь, Ъ, Ф
.
