Туганягым
Туган як һәр кешегә газиз, кадерле. Мин ТатарстанныңБуа районы Аксу авылында яшәдем. Аның зифакаеннарын, урманнарын, көмеш сулы елгаларын, күлләрен, саф сулы чишмәләреняратам. Безнең яктагы иң зур чишмәләрнеңберсе“Изгеләр чишмәсе”. Экологикяктан иң зур зыян күргән табигать хәзинәсе – ул да булса шушы чишмә.Аның тирә-ягын ак чыршы катнаш караңгы чыршы урманнары каплап алган булган.Урманнарда аю, төлке, куян һәм башка җәнлекләр, кошлар да күп булган. Ә индеборынгы заманнарда мамонт көтүләре дә йөргән. Елга буеннан табылган сөякләр шултурыда сөйли.
Кеше тормышындагы иң мөһим нәрсәләрдән, минемфикеремчә, туган якны, ата-ананы, балачак хатирәләрен, мәктәп тормышын аерыпәйтергә була. Болар турындагы истәлекләр кешенең гомерлек юлдашы була, бу яктыхатирәләрне уйлап, кайчандыр кичергән вакыйгаларга яңадан әйләнеп кайтыргамөмкин.
Нинди генә кеше булмасын, аның тормышын туган илсезкүз алдына да китереп булмый торгандыр. Кайда гына тумасын, нинди илдә генәбалачагын үткәрмәсен, барыбер үз Ватанын ул кеше өчен берни дә алыштыра алмый.Башка җиргә чыгып китсәң, сиңа хәтта туган як әрәмәлеге, кайчандыр синяратмаган гап-гади нәрсәләр дә кадерле була башлый. Мондый хисне, минемчә,бөтен кеше дә кичерәдер.
Ләкин туган як дип, кешенең беренче тапкыр аваз салганҗирен генә түгел, ә тормышның күп өлешен шунда үткәргән урынны әйтсәң дә була.Мин моны үз язмышым мисалында исбатлый алам. Мин, Буа районы, Аксу авылындатуып, балачагым шунда үтте. Авыл табигате, аның кешеләре минем күңелемәшулкадәр үтеп керде ки, мин бер дә тартынмый: Әмма халык: “Җан тартмаса, кантарта”, — дип дөрес әйтә. Минем туган ягыма булган хөрмәт һәм мәхәббәтэлеккечә үк калды.
Шагыйрьләр,язучылар иҗатында да мөһим урынны туган ил темасы алып тора. Г.Бәширов,Г.Ибраһимов, Ә.Фәйзи һәм башка күп кенә күренекле язучылар тарафыннан бу теманыяктырткан бихисап әсәрләр күпләргә таныш. Әдипләр кеше һәм туган җир арасындагыэлемтәнең мөһимлеген аңлап, бу элемтәне тагын да көчәйтүне һәм туган яккакарата булган битарафлыкны булдырмый калуны күздә тоталар. Язучылар, билгелебер төбәкне һәрьяклап тасвирлап, укучыларны үзләренең шунда яшәгән вакыттакичергән хисләре белән генә түгел, ә табигатьне һәм тирә-юньне сурәтләп, яңаавыллар, шәһәрләр белән таныштыралар. Мондый әсәрләрне укыган кеше берничек тәтыныч күңел белән кала алмый. Әйтик, Н.Думави үзенең шигырендә туган яктанаерылып киткән кешеләр һәм аларның нинди кичерешләр кичерүен яза :
Ерак, ерак якта ниләр бар?
Бакчалар бар анда, гөлләр бар.
Талга кунган сандугач та бар.
Анда юк минем телем, сүзләрем,
Мин сагышымны кемгә сөйләрмен?
Ерак, ерак якта ниләр бар?
Гашыйкларга гашыйк тиңнәр бар.
Ә мин кемгә гашыйк булырмын?
Син дә юк анда, мин дә юк анда,
Безнең бәхетләр – туган Ватанда.
Язмыш җилләре кайчакта бик усал булып, кешеләрне үзтөбәкләреннән аерылып китеп, чит җирләрдә яшәргә мәҗбүр итә. Мәсәлән, танылганязучы Гаяз Исхакыйга нахак ялалар ягыла, һәм ул туган җиреннән, тугантуфрагыннан читтә яшәргә мәҗбүр була.
