Ф-БЕ-06/9
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ОҚУ-АҒАРТУ МИНИСТРЛІГІ
ШЫМКЕНТ ҚАЛАЛЫҚ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ
ЖОЛ – КӨЛІК КОЛЛЕДЖІ
ӘДІСТЕМЕЛІК ТАЛДАУ
(Ашық сабақ)
Орындаған: Темиркулов Б.Т.
07161300арнайы
пәндерциклдік комиссиясында
талқыланып,қаралған.
Хаттама№__ «_13» __10__2022ж.
Төрағасы ________ Б.Торыжанов
(қолы) (аты-жөні)
Шымкент 2022ж.
|
Тобы : |
Күні |
|
ТМ 9 -201 |
13.10.22 |
|
|
|
Сабақтың тақырыбы: «Дизельдіқозғалтқыштардың қоректенедіру жүйесінің жалпы құрылысы»
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік : Тақырыпты өткен сабақтарменбайланыстыра отырып, студенттердің білімін пысықтау. Дизель отынымен қоректенетінқозғалтқыштардың қоректендіру жүйесінің жалпы құрылысымен таныстыру .
2.Дамытушылық: Оқушылардыңлогикалық ойлау қабілетін дамыту, көргендерін еске сақтап, оны қайта жаңғыртабілуге бейімдеу.
3.Тәрбиелік: Оқушылардыңсабаққа деген қызығушылығын арттыру, адамгершілік қасиеттерін бойларына сіңіру,еліміздегі автомобиль саласын дамытуға үлес қосуға баулу.
Сабақтыңтүрі:Ашық сабақ.
Сабақтыңәдісі:Білім беруді ізгілендіру технологиясы.
Пән аралық байланыс:«Автомобиль құрылысы», «Автомобильдерді жөндеу»,«Автокөлік құралдарының қауіпсіздігі», «Автомобиль пайдалану материалдары»
Сабаққа қажетті материалдар:оқулықтар, мультипроектор, компьютер, слайд,видеоролик.
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі:
1. Кабинеттің тазалығын қадағалау;
2. Оқушыларды журнал тізімімен тексеру;
3. Кезекшіні тағайындау;
2. Үй тапсырмасынтексеру:
1. Дизельді қозғалтқыштың қоспа түзу тәсілі?
2. Дизельді қозғалтқыштыңқоректендіру жүйесінің бөлшектері?
3. Жоғарғы қысымды жанармайнасосының қызметі?
3. Жаңа сабақты түсіндіру:Дизельді қозғалтқыштың қоректендіру жүйесінің негізгі элементтері
Жоғары қысымды сорғылар өте күрделі дизайнға ие, жоғары жүктемелермен жұмысістейді және мұқият жұмыс істеуді қажет етеді. Отынның сапасы және ондағы суқоспалары мен абразивті бөлшектердің (мысалы, шаң) болмауы маңызды рөлатқарады. Бензинді қозғалтқышта ЖҚЖН пайдалану кезінде дизельге қарағандажүктеме аз болады, бұл оның қызмет ету мерзімін ұзартады.Жоғары қысымды сорғықозғалтқыш астындағы кеңістікте қозғалтқышқа тікелей жақын орналасқан (немесеқозғалтқышқа орнатылуы мүмкін). Оны қуаттандыру үшін төмен қысымды қосымшасоратын жанармай сорғысы қолданылады. Автомобильдің маркасы мен санатынабайланысты ЖҚЖН-ның әртүрлі түрлері қолданылуы мүмкін
Дизельді қозғалтқыштыңтөмен қысымды отын сорғысы . Бұл құрылғының негізгі міндеті-жоғары қысымды отынсорғысына отын беру функциясы. Әдетте, сору сорғысы ЖҚЖН қорабынанемесе жоғары қысымды сорғыға жақын жерде орнатылады.Екі сорғы отынтүтіктерінің көмегімен қосылады, олар арқылы дизель отыны КҚЖН-нан ЖҚЖН-нажеткізіледі. Сонымен қатар, дизель отынын тазарту жүзеге асырылды, ол арнайыотын сүзгілері арқылы өрескел және жұқа тазартуды қамтиды.
Қозғалтқыштың қаттыотын сүзгісі қақпағы бар корпустан және металл құбырлы перфорацияланғанжақтауға оралған мақта жіптен жасалған ауыстырылатын сүзгі элементінен тұрады.Сүзгі элементінің корпуспен және қақпақпен тығыз байланысы қақпақтың үшбұрыштысақиналы қабырғалары мен корпустың түбін сүзгінің жұмсақ соңғы беттеріне басуарқылы жүзеге асырылады.Құбыр арқылы отын корпус қабырғалары мен сүзгі элементіарасындағы қуысқа енеді. Сүзгіден өткеннен кейін тазартылған отын рамалықтүтіктің ішіне, содан кейін жанармай сорғысына түседі..
. 
Жұқасүзгілерде көп сәулелі жұлдыз типті картон элементтері немесекартон мен киіз дискілерінің пакеттері әдетте сүзгі элементтері ретіндеқолданылады. Көбінесе адсорбциялық механикалық қоспалары бар рамалар (мысалы,минералды мақта), мата немесе жіп орамасы бар рамалар және т.б. Көлік құралынпайдалану кезінде отын сүзгілері ластанады, бұл олардың кедергісініңжоғарылауына әкеледі. Отынға отын беруді тоқтатпау үшін, дөрекі сүзгімезгіл-мезгіл жуылып, майда тазартыу сүзгі элементі жаңасына ауыстырылуы керек.
Саптамақозғалтқыш цилиндріне отынды ұсақ бүріккіш түрінде жоғары қысыммен жеткізугеқызмет етеді.Әдеттегі саптамаға 5 бүріккіш корпусы 3, бағыттаушы түйреуіш 4және гайка 2, 1 өзек бүріккіш ине в, 7 серіппелі тірек шайба, реттегіш бұранда9 және жең 8, қақпақ гайкасы 10 және 12 торлы сүзгісі бар отын қабылдағыш 11кіреді. Бүріккіш пен ине бір-біріне дәл сәйкес келуі керек
Қазіргі заманғыпілте қозғалтқышты іске қосу кезінде жылытып қана қоймайды, сонымен қатар жүрукезінде оңтайлы температура режимін сақтайды. Осылайша, олар қозғалтқыштыңтиімді жұмысын және жанармай үнемдеуді қамтамасыз етеді, тіпті жиі тоқтағанкезде немесе қалалық жағдайда қозғалғанда. Сонымен қатар, пілте дизельдіқозғалтқыштардың бөлшек сүзгілері ұстайтын күйе бөлшектерін күйдіреді жәнеосылайша оларды тазартады және атмосфераға шығарындыларды азайтуға көмектеседі.
Берік, бірақбаяу немесе жылдам, бірақ нәзік. Қандай пілтетаңдау керек?
Қыздыру пілтелерінтаңдағанда, әрбір нақты Автомобиль мен қозғалтқыштың техникалық құжаттамасындакөрсетілген ақпаратқа сүйену керек. Әр түрлі пілте өлшемдері, жіптері, контактілерсаны бойынша әр түрлі болады — бірақ таңдау екі баламаға байланысты: металлнемесе керамика.
Екінші жағдайда, жылытуұшы керамикадан жасалған. Керамикалық пілте ең ұзақ қызмет етеді: олар 100 мыңкм немесе одан да көп қызмет ете алады. Сонымен қатар, олар металдарменсалыстырғанда тезірек қызады (2секундта) және жоғары температураға дейін(1350°C дейін). Бұл тіпті аязда да қозғалтқыштың сенімді іске қосылуынқамтамасыз етеді.
Ауа сүзгісіқозғалтқышқа кіретін ауаны шаңнан, құмнан және қозғалтқышқа кіретін кез-келгенбасқа ұсақ және қатты бөлшектерден тазартуға арналған.. Отын қоспасын дайындауүшін атмосфералық ауа қажет. 1 литр бензинді жағу кезінде 13 м2 дейін ауажұмсалады. Бұл бүкіл көлем қозғалтқыштың маңызды жүйелерінен, соның ішіндеқабылдау және шығару коллекторларынан, клапан жүйесінен және цилиндрлердіңжұмыс кеңістігінен өтеді.
ТҚ-1 ЖӘНЕ ТҚ-2 АРНАЛҒАНАМТОМОБИЛЬДЕРДІҢ ЖОСПАРЛЫ ҚОЙЫЛЫМЫ
Дизель отынымен жұмысістейтін ТҚК-1 және ТҚК-2 автомобильдерін жоспарлы қою кезінде. Автомобиль газаппаратурасының герметикалығын тексеру постына, содан кейін герметикалығыболмаған кезде – жууға түседі.
Жинау-жуу жұмыстарыжүргізілгеннен кейін автомобиль ашық алаң немесе шатыр астындағы алаң болыптабылатын газ өндіру бекетіне жіберіледі.
Бекетте:
Шығыс вентильдерін жабу;
қоректендіру жүйесінен дизельотынын шығару (қозғалтқыш толық тоқтағанға дейін);
магистральдық вентильдіжабу;
қозғалтқыштың жұмысынбензинге ауыстыру.
Осы жұмыстарды орындағаннанкейін автомобиль қоректендірудің газ жүйесі бойынша бақылау-реттеу жұмыстарынорындау үшін ТҚК немесе АЖ тиісті аймағына жіберіледі.
Дизельді қозғалтқышты қоректендіружүйесі бойынша жұмыстан кейін автомобиль негізгі автомобильдердің регламенттікжұмыстарын жүргізу үшін ТҚК немесе АЖ аймағына түседі; Жұмыс аяқталғаннан кейін– тұраққа келеді.
Дизельді қозғалтқыштыңқоректендіру жүйесіне ТҚ және ТҚ жүргізуге арналған үй — жайларда міндеттітүрде газ ортасын (ГАЗ-1м, СТМ-4 датчиктерімен және т.б.) ауа ортасындакөмірсутегінің болуын үздіксіз бақылау керек.
4.Сабақты бекіту :
1. Оқушылардың жаңа сабақ бойынша туындаған сұрақтарына жауапберу.
Дизельді қозғалтқыштң бензинді қозғалтқышқа қарағанда жанармайүнемділігі қанша пайыз?
Дизельді қозғалтқыштың қоректендіру жүйесінің ерекшелігі неде?
Дизельді қозғалтқыштыңқоректендру жүйесінде қанша жанармай насосы қолданылады , және олардың өзіндікқызметінің ерекшелігі неде?
5. Сабақты қорытындылау
1 Дизельдіқозғалтқыштың қоректендіру жүйесінің бөлшектері?
2 ЖҚЖН-ның қызметі ?
3 Ауатазартқыштың қызметі?
4КҚЖН-ның қызметі?
6.Оқушылардыбағалау:
«95-100» 2
«90-94» 2
«70-74» 6
«65-69»
7. Үйге тапсырма беру:
1. Жаңатақырып бойынша берілген әдебиеттермен дайындалып келу.
Қолданылған әдебиеттер:
1. С.Н.Богданов«Автомобильные двигатели» 1987г
2. Б.Алиев «Автомобиль двигательдері» 2006ж
3. С.Скрынник, Т.Рахманов«Автокөліктің пайдалану материалдары»
4. В.А.Стуканов«Автомобильные эксплуатационные материалы»
5. Интернет материалдары:
www.google.kz
