Беларуская мова.Урок 62 -63 5клас
Тэма: Вымаўленнеі правапіс спалучэнняў іе(ые), ія(ыя), іе(ые) у запазычаных словах (2 гадзіны)
Мэта:
· садзейнічаць засваенню вучнямі вымаўлення і правапісу слоў са спалучэннямііе(ые), ія(ыя),іе(ые);
· выпрацоўвацьусменне вымаўляць такія словы, адпаведна перадаваць на пісьме, пры неабходнасціправяраць напісанне па арфаграфічным слоўніку;
· развівацьлексіка-граматычны лад маўлення вучняў;
· замацоўвацьправілы правапісу запазычаных слоў са спалучэннямііе(ые), ія(ыя), іе(ые);
· фарміраваць уменні вызначаць арфаграмы, выбіраць з шэрага варыянтаўправільны, абгрунтоўваць выбар;
· фарміраваць арфаграфічную норму;
· актывізаваць пазнаваўчую дзейнасць вучняў;
· развіваць маўленчыя і творчыя здольнасці вучняў.
Ход першага ўрока
1. Актуалізацыя ведаў вучняў
Пытанні да класа:
1) На вашу думку, у чым асаблівасць вымаўлення і напісанняспалучэнняў галосных іе(ые), ія(ыя), іе(ые) у запазычаныхсловах?
2) Якаямэта нашага ўрока?
2.Арганізацыя пошукавай дзейнасці
Работа пакартках (картка №1)
На картках запісанысловы на рускай мове, іх неабходна перакласці на беларускую мову, паставіцьнаціск:
аксиома
бастион
инициатива
биограф
биография
гениальный
материал
пионер
гигиена
Пытанні ізаданні:
1) Якія ёсцьспалучэнні галосных у рускіх словах і як яны перакладаюцца на беларускую мову?
2) Назавіце спалучэннігалосных, якія пішуцца толькі пад націскам.
3) Назавіце спалучэннігалосных, якія пішуцца нязменна, незалежна ад націску.
4) Падлічыце, колькілітар і гукаў у кожным рускім слове і колькі ў адпаведным беларускім?
5) Чаму гукаў больш,чым літар у беларускіх словах?
6) Скажыце, у чымасаблівасць вымаўлення і напісання спалучэнняў іе(ые), ія(ыя), іе(ые) у запазычаных словах?
7) Зверце свае разважанніі назіранні з правілам у падручніку: §11 с.35
Праца пападручніку.
Выконваемпрактыкаване 74 (неабходна выпісаць запазычаныя словы са спалучэннямі іе(ые), ія(ыя), іе(ые), паставіць у іх націск,падкрэсліць спалучэнні).
Слоўнікавая работа
Запішыце ў сшыткісловы інтэлігент, ёд, маёр, раён, радыё, маянэз, феерверк, атаксама словы з практ 73, правіла і запомніце іх напісанне
Фізкультхвілінка
Праца пападручніку.
Выконваемпрактыкаване 75 (неабходна спісаць словы, устаўляючы прапушчаныя літары, паставіць у іх націск,падкрэсліць спалучэнні).
Работа змастацкім тэкстам.
Настаўнік чытаеапавяданне Міколы Капыловіча Сачыненне
Цішэй.Лёня Бойка піша сачыненне.
Раніцайна ўроку настаўніца папрасіла расказаць пра ўчарашні дзень, пра самае цікаваеўражанне. Усе пачалі прыгадваць і расказваць.
— Бойка, а ты чаму маўчыш? — спытала настаўніца.
Лёняпадняўся, але нічога цікавага ўспомніць не змог.
Тутякраз празвінеў званок. І часу на ўспаміны не засталося. Лёня ўзрадаваўся, але- дарэмна. Настаўніца сказала, каб ён напісаў сачыненне дома.
Івось Лёня Бойка, вучань трэцяга класа, сядзіць і піша: Учора я прачнуўся,устаў з ложка… Далей, як ні стараўся, не ўдалося напісаць ні слова.
Гэтатаму, відаць, што не ўсё раблю правільна, — рашыў Лёня. — Настаўніца казала,што спярша трэба падумаць, а потым пісаць. А я пішу не думаючы…
Ёнз зайздрасцю зірнуў на кніжную шафу. Вось гэта людзі — пісьменнікі!Спярша думалі, а потым пісалі. Буду і я так, як яны рабіць… Значыцца,прачнуўся, устаў з ложка. Потым памыўся, паснедаў… Нічога цікавага… Ага,прыгадаў!
Лёнясхапіў ручку, але думка ўцякла ад яго, як мыш ад ката. Тады ён пачаў дзейнічацьхітрэй. Адклаў убок ручку, заплюшчыў вочы , нібы сабраўся спаць. І думка тут жавярнулася.
Ёнуспомніў пра… муху. Убачыў яе адразу пасля снедання. Яна нахабна лятала папакоі, а потым села яму на нос. Муха сярод зімы! Лёня так здзівіўся, што сядзеўз мухаю на носе, баючыся паварушыцца.
Можа,пра муху напісаць? — завагаўся Лёня. — Не! На смех яшчэ падымуць. Скажуць,нічога цікавага, акрамя мухі, не знайшоў. Лепш напішу пра выстаўку сабак, наякую хацеў схадзіць.
Лёнязноў узяў ручку… Не, пра сабак ён пісаць не будзе. На выстаўку ж не хадзіў. Ачаму? Лёня не паспеў успомніць. Дзверы адчыніліся, і ў пакой ускочыў Генка,сусед. У адной руцэ ён трымаў клюшку, а ў другой — шайбу. У вачах пытанне: цідумае Лёня Бойка адыграцца пасля ўчарашняга пройгрышу?
Думае,безумоўна, думае. Лёня схапіў сваю клюшку, і сябры пайшлі на двор.
Сачыненнезасталося ляжаць недапісаным.
Пытанні да класа:
1) Пра што хацеў нам расказаць аўтар?
2) Ці спадабаўся вам хлопчык?
3) А вы маглі б расказаць пра ўчарашні дзень, пра самае цікавае ўражанне?
4) Да якога тыпу тэксту адносіцца гэты твор?
Работа ўпарах: пераказваем апавяданне Міколы КапыловічаСачыненне
Самастойнаяработа
Выконваемпрактыкаване 77 (неабходна выпісаць словы, напісанне якіх адпавядае правілу“Правапіс спалучэнняў іе(ые), ія(ыя), іе(ые) у запазычаных словах”, паставіць уіх націск,падкрэсліць арфаграмы).
Дамашняе заданне:§11, практ. 78
Рэфлексія
Пытанні да класа:
1.Што новага вы даведаліся на ўроку?
2.У чым асаблівасці вымаўлення і напісання спалучэнняў галосных у іншамоўныхсловах?
Ход другога ўрока
І.Арганізацыйны момант
1. Актуалізацыя ведаў вучняў
Пытанні да класа:
1) У чым асаблівасць вымаўлення і напісання спалучэнняўгалосных іе(ые), ія(ыя), іе(ые) у запазычаных словах?
2) Якаямэта нашага ўрока?
2. Замацаванне ведаў вучняў па тэме
1) Работа на картках
Картка №1
Заданне: перакладзіцена беларускую мову:
мелиорация
скорпион
миниацюрный
рацион
рационализатор
энтузиазм
2) Гульня-эстафета
Заданне: утварыце новыя словы со спалучэннямі ія (ыя)
Геній, індустрыя,нацыя, прэмія, тэрыторыя, мемарыял
3) Работа ля дошкіі ў сшытках
Заданне 1.: запісаць сказ, знайсці ў ім слова з вывучаемайарфаграмай, арфаграму падкрэсліць
1. Першаемесца на школьнай матэматычнай алімпіядзе заняў дзясяты клас.
2. Набудоўлю прыехалі маладыя спецыялісты.
3. Настадыёне адбылася спартакіяда школьнікаў.
4. Вучаньцікава расказаў біяграфію Якуба Коласа.
Заданне 2.: вызначыць колькі гукаў і колькі літар у словебіяграфія, запісаць яго гукавую транскрыпцыю
Фізкультхвілінка
4) Работа ў парах: расказваем правіла “Правапіс спалучэнняўіе(ые), ія(ыя), іе(ые) у запазычаных словах”
5) Слоўнікавыдыктант
Кіёск,патрыёт, трыа, радыё, фіялетавы, фіялка, рэгіён, дыягназ, бібліятэка, дыета,чэмпіянат, дыялог, гігіенічны, піяніна, пенсіянер.
Хвілінатворчасці: раскажыце і вы, як герой апавядання МіколыКапыловіча Сачыненне, пра ўчарашні дзень, пра самае цікаваеўражанне.
Дамашняе заданне:§9 — 11, вывучыцьнапісанне ўсіх слоў з указаных параграфаў, вывучыць правіла параграфаў.
Рэфлексія
Пытанні да класа:
1.Што новага вы даведаліся на ўроку?
2.У чым асаблівасці вымаўлення і напісання спалучэнняў галосных у іншамоўныхсловах?
